Διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτκών και των διευθυντών σχετικά με τη διαμόρφωση θετικού εκπαιδευτικού κλίματος στα σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην πόλη της Θεσσαλονίκης

Abstract

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική κοινωνία μεταβλήθηκε ραγδαία για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Μαζί τους, μεταβλήθηκε και το ελληνικό σχολείο. Αναγκαστικά και ο ρόλος του διευθυντή δέχθηκε μεγάλο αριθμό αντανακλάσεων του φαινομένου των μεταβολών αυτών. Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει το ρόλο και τον τρόπο διοίκησης του διευθυντή-ηγέτη, στη διαμόρφωση θετικού σχολικού κλίματος στον εκπαιδευτικό οργανισμό στον οποίο εργάζεται. Να μελετήσει κατά πόσο επηρεάζεται το θετικό σχολικό κλίμα και η κουλτούρα από την στάση του διευθυντή-ηγέτη. Να διερευνήσει, αν επιβεβαιώθηκαν οι προηγούμενες μελέτες και να προτείνει προτάσεις βελτίωσης και λύσεις προς τους υπευθύνους. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά τους μήνες Νοέμβριο 2017 έως Ιανουάριο 2018 σε εκπαιδευτικούς και διευθυντές των σχολείων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου ήταν προαιρετική και οι απαντήσεις τους παρέμειναν εμπιστευτικές και ανώνυμες. Οι αυξανόμενες απαιτήσεις για εκπαίδευση υψηλότερης ποιότητας φαίνεται ότι διαμόρφωσαν πρόσθετες αρμοδιότητες και ευθύνες σε διευθυντές και εκπαιδευτικούς. Από τις απόψεις των ερωτηθέντων εκπαιδευτικών διαφαίνεται ότι σπουδαίο, πολύπλευρο και πολυεπίπεδο ρόλο στην εκπαίδευση διαδραμάτισε ο διευθυντής-ηγέτης της σχολικής μονάδας, που με τις δράσεις που αναλαμβάνει, στοχεύει σε πολλές κατευθύνσεις: στους εκπαιδευτικούς, στους μαθητές, στους γονείς, στο βοηθητικό προσωπικό, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στην τοπική κοινότητα και κοινωνία. Επομένως, είναι κομβικός ο ρόλος του διευθυντή στη διαμόρφωση θετικού σχολικού κλίματος, στην υποστήριξη και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών και στην αντιμετώπιση των συγκρούσεων μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας. Ο ηγέτης οραματίζεται, προσδιορίζει τους στόχους του, παρακινεί τους εκπαιδευτικούς, διευκολύνει τη συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων, συζητάει, συμβουλεύεται, προσφέρει συνθήκες γόνιμης συνεργασίας. Το θετικό σχολικό κλίμα, αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για τη διαμόρφωση ομαλής και εύρυθμης λειτουργίας του εκπαιδευτικού οργανισμού, ο οποίος επηρεάζεται πολύ περισσότερο, από το υπάρχον σχολικό κλίμα και την κουλτούρα, λόγω της ιδιομορφίας και της φύσης του έργου που επιτελείται. Από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας διαπιστώνουμε ότι οι διευθυντές και οι υποδιευθυντές ενδιαφέρονται σε διπλάσιο ποσοστό για την συμπλήρωση του ερωτηματιλογίου από τους απλούς εκπαιδευτικούς. Εντοπίσαμε μεγάλη συγκέντρωση εκπαιδευτικών ως προς τα έτη εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας και στα δύο φύλα και συγκεκριμένα στην δεκαετία (11-20 χρόνια) με ελαφριά υπεροχή των γυναικών, αλλά και στην δεκαετία (21-30 χρόνια) με ελαφριά υπεροχή των ανδρών. Παρατηρείται μια σχετική γήρανση του εκπαιδευτικού προσωπικού σε χρόνια προϋπηρεσίας, ενώ παρουσιάζεται μια ανανέωση στους εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης, στην τελευταία διαδικασία επιλογής διευθυντών το 2017. Η θέση του διευθυντή του σχολείου ανδροκρατείται, ενώ η θέση του υποδιευθυντή γυναικοκρατείται. Οι ερωτηθέντες εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν ότι οι διευθυντές/ντριες προέρχονται από τον κλάδο των εκπαιδευτικών και τους βλέπουν πρώτα από όλα και «πάντα» ως παιδαγωγούς και ως εκπαιδευτικούς και μετά ως προϊσταμένους τους. Οι εκπαιδευτικοί δεν πιστεύουν στη σημαντικότητα του ρόλου του διευθυντή/ντριας τους και νιώθουν περισσότερο ικανοποιημένοι από τη δουλειά τους, όταν δέχονται ανατροφοδότηση πρώτα από τον συνάδελφό τους χωρίς να αποζητούν την ανατροφοδότηση του διευθυντή/ντρια τους.Ο διευθυντής/ντρια, όμως, μπορεί να διαμορφώσει το εκπαιδευτικό κλίμα με την παροχή κινήτρων για την βελτίωση της εκπαιδευτικής εργασίας. Το θέμα της διερεύνησης των απόψεων των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχετικά με τη διαμόρφωση θετικού σχολικού κλίματος στα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεν εξαντλείται στην παρούσα έρευνα. Τα αποτελέσματά της, όμως, μπορούν να φανούν στο μέλλον, χρήσιμα, εποικοδομητικά και να βελτιώσουν τον ήδη πολυδιάστατο ρόλο του ηγέτη. Τέλος, επιβεβαιώνεται το ήδη αποδεδειγμένο, ότι το θετικό εκπαιδευτικό κλίμα επηρεάζει την ομαλή και εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας.