Please use this identifier to cite or link to this item: http://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/21945
Full metadata record
DC FieldValueLanguage
dc.contributor.advisorΚουσκουβέλης, Ηλίαςel
dc.contributor.authorΚωνσταντίνου, Ανδρέαςel
dc.date.accessioned2018-05-02T09:57:37Z-
dc.date.available2018-05-02T09:57:37Z-
dc.date.issued2018el
dc.identifier.urihttp://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/21945-
dc.descriptionΔιπλωματική εργασία--Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 2018.el
dc.description.abstractΗ κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, σηματοδότησε τεράστιες αλλαγές στη δομή του διεθνούς συστήματος. Το διπολικό σύστημα έδωσε τη θέση του σε ένα σύστημα το οποίο δεν μπορεί εύκολα να κατηγοριοποιηθεί. Το σίγουρο είναι ότι βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη και κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια πότε και με ποια δομή θα διαμορφωθεί. Το κενό ισχύος, απότοκο της διάλυσης του ανατολικού συνασπισμού και του τέλους του ψυχρού πολέμου, δημιούργησε μια πληθώρα νεοσύστατων κρατών και ένα περιβάλλον ευκαιριών για τους κύριους και όχι μόνο δρώντες του διεθνούς συστήματος. Η Γεωργία, ένα από τα νεοσύστατα κράτη με δύο αμφισβητούμενες περιοχές στην επικράτειά του, στην προσπάθεια να βρει τον προσανατολισμό της και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, κυρίως οικονομικής και πολιτικής φύσεως, επιχείρησε να προσεγγίσει τη Δύση. Αυτή θα παρείχε τα εχέγγυα για την οικονομική ανάπτυξη, τη σταθερότητα, τον εκδημοκρατισμό και τελικά την αποκατάσταση της εδαφικής ακεραιότητας και την απεξάρτηση από τη Ρωσία. Η Δύση έσπευσε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία, ανταποκρινόμενη θετικά στο κάλεσμα της Τιφλίδας. Η ΕΕ θεώρησε τη Γεωργία ως αναπόσπαστο κομμάτι της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας, αλλά κυρίως ως καταλύτη της επιζητούμενης ενεργειακής διαφοροποίησής της. Οι αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου της Κασπίας, θα περνούσαν από το έδαφος της πρώην σοβιετικής δημοκρατίας του Καυκάσου, παρακάμπτοντας τη Ρωσία. Έτσι, ενεργοποίησε προγράμματα συνεργασίας, οικονομικής βοήθειας, αλλά και τον ΟΑΣΕ από το 1993 σε ρόλο παρατηρητού. Στη πράξη όμως, όπως διαπιστώθηκε, ο οργανισμός δεν ανταποκρίθηκε επιτυχώς στις προκλήσεις με αποτέλεσμα τον τερματισμό της αποστολής, μετά τις συγκρούσεις του 2008. Το ΝΑΤΟ, με τις ΗΠΑ να πρωτοστατούν, δεν εστίασε στα ενεργειακά. Στρατηγικός στόχος ήταν η περαιτέρω αποδυνάμωση της Ρωσίας. Η διεύρυνση της σφαίρας επιρροής σε περιοχές οι οποίες ήταν υπό τον πλήρη έλεγχο της Μόσχας, εξυπηρετούσε αυτόν τον σκοπό. Η ανταπόκριση ήταν άμεση και έλαβε τη μορφή της οικονομικής και στρατιωτικής, μέσω παροχής εκπαίδευσης και εξοπλισμού, βοήθειας. Άλλωστε, εκτός των παραπάνω, το έδαφος της Γεωργίας θα εξασφάλιζε, όπως και έγινε, τον απαραίτητο βατήρα υποστήριξης των επιχειρήσεων στην κεντρική Ασία. Η Τουρκία, πάντα κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ, προσπάθησε να προσεγγίσει τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες του Καυκάσου και της κεντρικής Ασίας, ιδιαίτερα βέβαια με τα κράτη με τα οποία διατηρούσε γλωσσικούς και θρησκευτικούς δεσμούς. Η προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου της στην περιοχή, μετά την κατάρρευση του Σοβιετικής Ένωσης, ήτοι του αντίπαλου πόλου, ήταν αναμενόμενη. Το άνοιγμα σε περιοχές, όπου πριν αποτελούσαν απαγορευμένη ζώνη, συμπεριέλαβε και τη Γεωργία. Έσπευσε να συνάψει εμπορικές κυρίως σχέσεις με την Τιφλίδα και να αναγνωρίσει την εδαφική ακεραιότητα του κράτους. Δεν ήταν όμως μόνο η αναβάθμιση του ρόλου της, ο λόγος χάραξης της νέας στρατηγικής. Η κρίση και αποσταθεροποίηση στη γειτονική Γεωργία, έθετε ζητήματα ασφάλειας στο ίδιο το κράτος της Τουρκίας. Επιπλέον, οι αποσχιστικές τάσεις των δύο αμφισβητούμενων περιοχών, της Αμπχαζίας και Ν. Οσετίας, μπορούσαν εύκολα να βρουν μιμητές στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η Ελλάδα, με ευαισθησίες και εθνικά συμφέροντα σε Βαλκάνια, Θράκη και Κύπρο, κράτησε μία ήπια στάση απέναντι στη Ρωσία. Καταδίκασε τις ενέργειες της Μόσχας κυρίως για δύο λόγους. Πρώτον, έπρεπε να συνταχθεί με τις αποφάσεις συμμάχων και εταίρων, ως μέλος της βορειοατλαντικής συμμαχίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεύτερον και ίσως πιο σημαντικό, οι κινήσεις της Ρωσίας έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με τις θεμελιώδεις αρχές της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής, ήτοι τη διατήρηση του status quo στο σύστημα, τη μη αλλαγή των συνόρων με τη χρήση σκληρής ισχύος και την αποκατάσταση της άδικης στρατιωτικής επέμβασης και κατοχής μέρους της Κύπρου από την Τουρκία. Τυχόν παραλληλισμός με την τουρκική επέμβαση στη Κύπρο θα είχε ολέθριες συνέπειες επί των ελληνικών εθνικών συμφερόντων. Από την άλλη, οι συνεργασίες με τη Μόσχα, ιδιαίτερα στον εμπορικό και τουριστικό τομέα, αλλά και η ενεργειακή εξάρτηση, δεν άφηνε περιθώρια στην ελληνική πλευρά για τήρηση πιο σκληρής στάσης. Έτσι δεν διέκοψε τους διαύλους επικοινωνίας με τη Ρωσία. Άλλωστε, καταδίκη μιας ενέργειας δεν σημαίνει απαραίτητα ρήξη, αλλά επικοινωνία για αποφυγή κλιμάκωσης και εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης. Η Γεωργία, έθεσε ορθολογικά τους στόχους της, ήτοι την αποκατάσταση της εδαφικής της ακεραιότητας και την πορεία προς την ανάπτυξη. Υπέπεσε όμως σε καθοριστικά λάθη σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής. Δεν ανάγνωσε ορθά το διεθνές περιβάλλον και τη θέση της Ρωσίας σε αυτόν και δεν έλαβε υπόψη τα διατιθέμενα μέσα για την υποστήριξη των τεθέντων στόχων. Η χρήση σκληρής ισχύος για την επιβολή της θελήσεως της επί των δύο αμφισβητούμενων περιοχών, προκάλεσε την άμεση και δυναμική αντίδραση της Μόσχας. Παράλληλα, οι κυβερνώντες δεν εξασφάλισαν την πλήρη υποστήριξη των διεθνών δρώντων στην αντιμετώπιση ενδεχόμενων απειλών. Οι κάκιστες επιλογές ήταν αποτέλεσμα παρανόησης, τόσο για τις προθέσεις της Δύσης, όσο και τις προθέσεις της Μόσχας. Το μοντέλο μικρό κράτος – έξυπνη ηγεσία δεν εφαρμόστηκε. Ο στόχος της Ρωσίας ήταν να επανακάμψει από τις ραγδαίες εξελίξεις. Έχοντας ήδη απολέσει σημαντικούς συντελεστές ισχύος, στοχοθέτησε τη διεύρυνση της δικής της σφαίρας επιρροής, σε περιοχές όπου μέχρι πρότινος ασκούσε πλήρη έλεγχο, ως ύψιστης στρατηγικής σημασίας. Στόχοι ήταν η ανάληψη νέου ρόλου, η διεκδίκηση μεριδίου ισχύος από το κενό που η διάλυση του συνασπισμού της ανέδειξε και παράλληλα η αποτροπή των υπολοίπων κύριων δρώντων του συστήματος, κυρίως των ΗΠΑ, από τις όποιες προσπάθειες διεύρυνσης των δικών τους σφαιρών επιρροής σε βάρος της. Οι βλέψεις της Γεωργίας και οι κινήσεις προσέγγισης του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, έθιγαν ζωτικά συμφέροντα της Μόσχας. Η αντίδραση ήταν άμεση και αναμενόμενη. Το ιδεολογικό πλαίσιο, για τη δικαιολόγηση σε εσωτερικό και εξωτερικό της επέμβασης, κτίστηκε επάνω στην προστασία των κατοίκων των αμφισβητούμενων περιοχών και των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων της ειρηνευτικής δύναμης και διευκολύνθηκε με τις μη συνετές ενέργειες της Τιφλίδας. Κάνοντας χρήση σκληρής ισχύος, διέλυσε τις γεωργιανές ένοπλες δυνάμεις σε σύντομο χρόνο, προέλασε μέχρι τις παρυφές της πρωτεύουσας αλλά δεν κατάργησε το ίδιο το κράτος. Άλλωστε ο στόχος δεν ήταν η κατάληψη της Γεωργίας, αλλά η παραγωγή φόβου και η αποστολή μηνύματος αποτροπής, με αποδέκτη κατά κύριο λόγο τη Δύση. Πολιτική στόχευση επομένως, η αποτροπή τρίτων μέσω του πολεμικού φαινομένου.el
dc.format.extent61el
dc.language.isoelen
dc.publisherΠανεπιστήμιο Μακεδονίαςel
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές*
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/*
dc.subjectΡωσία - Γεωργία πολεμική αντιπαράθεση το 2008el
dc.titleΗ ρωσική επέμβαση στη Γεωργία ; οι λόγοι που οδήγησαν στην πολεμική αντιπαράθεση το 2008el
dc.typeElectronic Thesis or Dissertationen
dc.typeTexten
dc.contributor.departmentΠρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Διεθνείς Σπουδέςel
Appears in Collections:ΠΜΣ Διεθνείς Σπουδές (M)

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
KonstantinouAndreasMsc2018.pdf887.06 kBAdobe PDFView/Open


This item is licensed under a Creative Commons License Creative Commons