Το δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσια - ιδιωτικά, προπαρασκευαστικά και διαπραγματευτικά έγγραφα, όπως αυτό προκύπτει από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την Ευρωπαϊκή Διοικητική Πρακτική : h pερίπτωση της Διατλαντικής Εταιρικής Σχέσης Εμπορίου και Επενδύσεων (TTIP)

Abstract

Η πρόσβαση στα έγγραφα αποτελεί συστατικό στοιχείο της πολιτικής για τη διαφάνεια που εφαρμόζεται στο εσωτερικό των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Το δικαίωμα αυτό συνδέεται άμεσα και με την αρχή της συμμετοχής των πολιτών στη διοικητική διαδικασία, η συνολική λειτουργία της οποίας προϋποθέτει την πληροφόρηση των πολιτών για τα συντελούμενα στην πολιτεία. Η Συνθήκη της Λισαβόνας αλλάζει όχι μόνο την αντίληψη του δικαιώματος πρόσβασης στα έγγραφα της Ένωσης, αλλά και τις συνθήκες υπό τις οποίες η διοίκηση και ο νομοθέτης ασκούν τα καθήκοντά τους. Διανοίγει μια νέα φάση στη διαδικασία της διαρκώς στενότερης ένωσης των λαών της Ευρώπης, στην οποία οι αποφάσεις λαμβάνονται όσο το δυνατόν πιο ανοικτά και όσο το δυνατόν εγγύτερα στους πολίτες. Οι Ευρωπαίοι πολίτες συχνά εκφράζουν την ανησυχία τους για το επίπεδο παρέμβασης της ΕΕ στην καθημερινότητα. Η κατάσταση αυτή δημιουργεί ένα διαρκώς αυξανόμενο έλλειμμα εμπιστοσύνης, ενώ παράλληλα ενισχύει την ευρωσκεπτικιστική ρητορική, παρουσιάζοντας την προοπτική αναδιάρθρωσης της ευρωπαϊκής διοικητικής δράσης ως επιτακτική. Η διαφάνεια αποτέλεσε κεντρικό ζήτημα στη συζήτηση σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την TTIP. Η έλλειψη διαφάνειας στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων αποτέλεσε μια από τις κύριες επικρίσεις των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Ο ρόλος του ατόμου στη διαμόρφωση της σύνθετης συνταγματικής διαδικασίας της ΕΕ είναι κεντρικός και το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει δημοκρατικά αν οι πολίτες εξακολουθούν να παραγνωρίζουν αυτό τους το ρόλο.