Οι κοινωνικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις της χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης από μαθητές και φοιτητές με προβλήματα όρασης

Abstract

Η αξιοποίηση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης από έφηβους και ενήλικες χρήστες με οπτική αναπηρία τις τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζεται μαζική και η ενσωμάτωσή τους στους κόλπους της εκπαίδευσης για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής επιτυχίας και του κοινωνικού τους κεφαλαίου αξιοσημείωτη. Σκοπό της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής αποτέλεσε η διερεύνηση του αντίκτυπου της χρήσης κοινωνικών δικτύων στα πλαίσια εκπαίδευσης και κοινωνικοποίησης μαθητών και φοιτητών με προβλήματα όρασης αλλά και της ενίσχυσης της αυτοεκτίμησής τους. Στην έρευνα συμμετείχαν 40 άτομα με προβλήματα όρασης που έχουν λογαριασμό σε κοινωνικά δίκτυα (3 μαθητές γυμνασίου, 4 μαθητές λυκείου και 33 φοιτητές) οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε δύο ερωτηματολόγια, ένα για την αξιολόγηση της επίδρασης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στη μαθησιακή διαδικασία και την κλίμακα αυτοεκτίμησης του Rosenberg. Αναλύοντας τις απαντήσεις των ερωτηθέντων, αναδείχθηκε ότι ο συνηθέστερος λόγος χρήσης των κοινωνικών δικτύων είναι η επικοινωνία με παλιούς φίλους στα πλαίσια διατήρησης των μεταξύ τους κοινωνικών δεσμών, ενώ η ενίσχυση του κοινωνικού κεφαλαίου με τη δημιουργία νέων, κυρίως βλεπόντων φίλων, εξαρτάται μόνο από τα χρόνια χρήσης τους και όχι από παράγοντες όπως η συχνότητα και ο ημερήσιος χρόνος πλοήγησης ή η δυνατότητα επικοινωνίας με φίλους και οικογένεια ή η κοινοποίηση φωτογραφιών και βίντεο. Αξιοσημείωτα ήταν τα ευρήματα που καταδεικνύουν την επίπτωση των χρόνων και της συχνότητας χρήσης των κοινωνικών δικτύων, της εύρεσης εργασίας και της δημιουργίας νέων βλεπόντων φίλων στην ενίσχυση της αυτοεκτίμησης των χρηστών. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η συχνότητα χρήσης των πλατφορμών δικτύωσης για ακαδημαϊκούς σκοπούς και η αξιοποίησή τους για την ενημέρωση σχολικών/πανεπιστημιακών καθηκόντων ή την αναζήτηση βοήθειας στα πλαίσια εκπόνησης μιας εργασίας, επηρεάζει θετικά τη στάση των χρηστών ως προς την προώθηση συνεργατικών σχέσεων με τους συμμαθητές/συμφοιτητές τους, ενώ η ανάπτυξη αντίστοιχων σχέσεων με το διδακτικό προσωπικό φαίνεται να επηρεάζεται από την αξιοποίηση της χρήσης τους για ακαδημαϊκούς σκοπούς, αλλά και τη συχνότητα επικοινωνίας με τον καθηγητή για βοήθεια ή πληροφορίες σχετικές με το μάθημα.