Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο του εξωτερικού έλεγχου στην Ελλάδα: παρουσίαση του ελεγκτικού επαγγέλματος και ερευνά του κλάδου των ελεγκτικών εταιριών

Abstract

Με την παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάζεται το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο του ελεγκτικού επαγγέλματος στη χώρα μας και ερευνάται ο κλάδος των ελεγκτικών εταιριών. Συγκεκριμένα, αναλύονται τα οικονομικά στοιχεία του κλάδου, εξετάζεται η πορεία του στην περίοδο 2007-2016 και διερευνώνται οι παράγοντες που τον επηρέασαν. Από την ανάπτυξη του νομοθετικού και ρυθμιστικού πλαισίου προκύπτει ότι το ελεγκτικό επάγγελμα προσαρμόζεται στις συνεχείς μεταβολές του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται μέσω της γνώσης και εμπειρίας που αποκτάται από την ίδια την άσκηση του. Οι νομοθετικές και θεσμικές αλλαγές οδηγούν σε εναρμόνιση του με τις νέες Ευρωπαϊκές Οδηγίες, οι οποίες αναπροσαρμόζονται, ώστε να αναπτύσσεται και ενδυναμώνεται ο θεσμός του ελέγχου, μέσω κοινών κανόνων άσκησης του (προτύπων ελέγχου, εκπαίδευσης και δεοντολογίας), αλλά και μέσω της ενίσχυσης του ρόλου των θεσμικών οργάνων εποπτείας του. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές και η οικονομική κρίση επηρέασαν τον ελεγκτικό κλάδο. Στην Ελλάδα. ο κλάδος χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, με τις έξι μεγαλύτερες ελεγκτικές εταιρίες να συγκεντρώνουν το 80% επί του συνόλου του κύκλου εργασιών του κλάδου και σχεδόν ισόποσο ποσοστό απασχολούμενων ελεγκτών, ενώ τέσσερις από αυτές ανήκουν στα μεγαλύτερα δίκτυα ελεγκτικών εταιριών παγκοσμίως. Η ανάλυση των βασικών οικονομικών μεγεθών δείχνει ότι παρά την υγιή πορεία του κλάδου (η πλειοψηφία των ελεγκτικών εταιριών είναι κερδοφόρες), η κρίση επηρέασε αρνητικά την πορεία των εσόδων, των κερδών, του χρόνου είσπραξης καθώς και άλλους χρηματοοικονομικούς δείκτες. Η πορεία αυτή αντιστράφηκε μετά το 2011, με τη νομοθετική ρύθμιση που εισάγει το «θεσμό» του φορολογικού πιστοποιητικού. Επίσης, στην εξεταζόμενη δεκαετία, ο κλάδος επηρεάστηκε και από άλλες θεσμικές και νομοθετικές αλλαγές, όπως την περαιτέρω απελευθέρωση του επαγγέλματος στο 2011 που οδήγησε σε αύξηση του ανταγωνισμού με την είσοδο νέων ελεγκτικών εταιριών μικρού μεγέθους και μείωση των αμοιβών του ελέγχου, την αλλαγή των αριθμητικών ορίων υπαγωγής των οντοτήτων σε έλεγχο, το νέο λογιστικό πλαίσιο (ΕΛΠ) κλπ. Παρά τις συνεχείς αλλαγές και την οικονομική κρίση, προκύπτει ότι το ελεγκτικό επάγγελμα δοκιμάζεται αλλά ταυτόχρονα εξελίσσεται και ενισχύεται, παρουσιάζοντας μια υγιή πορεία. Είναι ιδιαίτερα απαιτητικό (απαιτούνται ειδικές γνώσεις, συνεχής επιμόρφωση και επαγγελματισμός), ωστόσο παρέχει μεγάλες δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης. Η ενίσχυση του, μέσω της συνεχούς αναμόρφωσης του νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου λειτουργίας του, προάγει την ελεγκτική επιστήμη και θωρακίζει την οικονομία.