Ειδική γλωσσική διαταραχή και αφηγηματικές δεξιότητες κατά την προσχολική ηλικία

Abstract

Η ανάπτυξη αφηγηματικού λόγου αποτελεί μία κρίσιμη δεξιότητα, η οποία αναπτύσσεται κυρίως κατά τα προσχολικά χρόνια. Η έγκαιρη αξιολόγησή της θεωρείται σημαντική, καθώς μπορεί να εντοπίσει γλωσσικά προβλήματα και να προβλέψει μετέπειτα ακαδημαϊκές δυσκολίες. Η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΓΔ) αποτελεί μία διαταραχή, η οποία διαγιγνώσκεται συνήθως στην προσχολική ηλικία και μεταξύ άλλων γλωσσικών προβλημάτων γίνεται λόγος για ευάλωτες αφηγηματικές δεξιότητες. Επομένως, η αξιολόγηση της αφήγησης θα μπορούσε ίσως να βοηθήσει στη αξιολόγηση και διάγνωση της ΕΓΔ κατά την προσχολική ηλικία. Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε, αρχικά, μία ανασκόπηση και θεωρητική τεκμηρίωση των εννοιών της ΕΓΔ, της αφήγησης και της αφήγησης στην ΕΓΔ κατά την περίοδο των προσχολικών χρόνων. Η έρευνα που εκπονήθηκε είχε σκοπό α) να διερευνήσει τις αφηγηματικές δεξιότητες ενός παιδιού με ΕΓΔ προσχολικής ηλικίας, που ομιλεί την ελληνική γλώσσα, β) να τις συγκρίνει με αυτές των παιδιών τυπικής ανάπτυξης (ΤΑ) και αντίστοιχης χρονολογικής ηλικίας και γ) να ελέγξει εάν η Δοκιμασία Αφηγηματικής Ικανότητας «Η ιστορία ενός άτακτου λεωφορείου» (Renfrew Bus Story Test) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα ελληνικά ως εργαλείο γλωσσικής αξιολόγησης στην ΕΓΔ και ως εργαλείο διάγνωσης και διάκρισης μεταξύ των παιδιών με ΕΓΔ και των παιδιών ΤΑ κατά την προσχολική ηλικία. Το δείγμα ήταν ένα κορίτσι 5,10 ετών με ΕΓΔ και η ομάδα ελέγχου αποτελούταν από 20 παιδιά ΤΑ ηλικίας 5,8 ετών κατά μέσο όρο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι α) ένα ελληνόφωνο παιδί προσχολικής ηλικίας με ΕΓΔ διαθέτει χαμηλές αφηγηματικές δεξιότητες, β) οι αφηγηματικές δεξιότητες ενός παιδιού με ΕΓΔ είναι χαμηλότερες από εκείνες των παιδιών ΤΑ, ιδίως ως προς το μήκος (ΜΜΕ: Μέσο Μήκος Εκφωνήματος, Μ5ΜΠ: Μέσο Μήκος των 5 Μεγαλύτερων Προτάσεων) και τη συντακτική πολυπλοκότητα (αριθμός δευτερευουσών προτάσεων) και γ) η Δοκιμασία Αφηγηματικής Ικανότητας «Η ιστορία ενός άτακτου λεωφορείου» αποτελεί ένα καλό εργαλείο αξιολόγησης γλωσσικής ανάπτυξης για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας με ΕΓΔ, στα ελληνικά, και ένα εν μέρει καλό εργαλείο διάγνωσης και διάκρισης της ΕΓΔ από την ΤΑ.