Το υποκειμενικό αίσθημα ευζωίας και η ικανοποίηση από τη σχολική ζωή σε άτομα με νοητική αναπηρία: αυτό-αναφορές και εκτιμήσεις εκπροσώπων.

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, το Υποκειμενικό Αίσθημα Ευζωίας (ΥΑΕ) και η Ικανοποίηση από τη Σχολική Ζωή (ΙΣΖ) έχουν αναδυθεί ως σημαντικές θεωρητικές κατασκευές που άπτονται της έρευνας γύρω από την ποιότητα ζωής παιδιών και εφήβων. Επιπλέον, είναι ευρέως αποδεκτό ότι η εκτίμηση της υποκειμενικής ευζωίας σε άτομα με νοητική αναπηρία είναι ζωτικής σημασίας για το σχεδιασμό, την παροχή και την αξιολόγηση διαφόρων υπηρεσιών. Εντούτοις, η δυσκολία συλλογής έγκυρων πληροφοριών όπως αυτή προκύπτει από τους γνωστικούς και επικοινωνιακούς περιορισμούς αυτών των ατόμων αποτελεί σημαντικό εμπόδιο στη διεξαγωγή σχετικής έρευνας. Μια συνήθης πρακτική για την αντιμετώπιση του εν λόγω ζητήματος είναι η χρήση εκπροσώπων. Η συγκεκριμένη πρακτική, όμως, θεωρείται αμφιλεγόμενη, όταν διερευνάται η υποκειμενική ποιότητα ζωής. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνηθεί το ΥΑΕ και η ΙΣΖ εφήβων με νοητική αναπηρία μέσα από τη χρήση αυτό-αναφορών και μέσα από τις εκτιμήσεις εκπροσώπων. Επιπρόσθετα, εξετάστηκε η σχέση μεταξύ των εν λόγω μεταβλητών καθώς και η συμφωνία ανάμεσα στις δύο πηγές πληροφοριών. Διαπιστώθηκε ότι οι έφηβοι βιώνουν υψηλά επίπεδα ευζωίας και ικανοποίησης από τη σχολική ζωή, επιβεβαιώνοντας την υπόθεση ότι η ύπαρξη αναπηρίας δεν συνεπάγεται απαραίτητα χαμηλά επίπεδα ευζωίας. Τα παραπάνω συνάδουν με τη θεωρία της ομοιόστασης. Μέτριες προς χαμηλές θετικές συσχετίσεις παρατηρήθηκαν ανάμεσα στις εν λόγω μεταβλητές, ενώ ισχυρή θετική συσχέτιση βρέθηκε ανάμεσα στην ΙΣΖ και τον τομέα της προσωπικής ασφάλειας, σύμφωνα και με τις δύο ομάδες συμμετεχόντων. Παρότι διαπιστώθηκε συμφωνία ανάμεσα στους μέσους όρους των δύο υπό μελέτη μεταβλητών, ανάμεσα στις δύο ομάδες συμμετεχόντων, υπήρξαν διαφοροποιήσεις κατά τον έλεγχο συσχετίσεων και τις αναλύσεις παλινδρόμησης. Οι προεκτάσεις αυτών των ευρημάτων συζητιούνται. Η παρούσα έρευνα αναδεικνύει τη σημασία της αξιολόγησης της υποκειμενικής ευζωίας των ατόμων με νοητική αναπηρία, συμβάλλοντας, παράλληλα, στην έρευνα γύρω από το ζήτημα της χρήσης εκπροσώπων.