Η ασφαλειοποίηση της μετανάστευσης στην Ελλάδα

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή ασχολείται με την μετανάστευση στον ελλαδικό χώρο και την κοινωνικοπολιτική κατασκευή της ως κίνδυνο ασφάλειας με βάση τις παραδοχές του κονστρουκτιβισμού. Στοχεύει να απαντήσει στα ερωτήματα αν έχει ασφαλειοποιηθεί η μετανάστευση στην Ελλάδα, ποιοι είναι εκείνοι οι μηχανισμοί που συντελούν σε αυτό και ποια είναι τα κριτήρια που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να οδηγηθούμε σε απαντήσεις. Το βασικό ερώτημα δηλαδή δεν έχει να κάνει με το αν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες αποτελούν έναν αληθινό ή ένα φαντασιακό κίνδυνο για την Ελλάδα και για την ΕΕ. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διατριβή είναι το γεγονός ότι η δημιουργία συνάρτησης μετανάστευσης και ασφάλειας συνεπάγεται έναν συγκεκριμένο τρόπο οργάνωσης των κοινωνικοπολιτικών σχέσεων, μέσα από τον οποίο φανερώνονται μορφές κυβερνητικότητας και μέθοδοι πρόσληψης και αντιμετώπισης του «Άλλου». Για την απάντηση των ερευνητικών ερωτημάτων χρησιμοποιούνται συνδυαστικά παραδοχές δύο κυρίαρχων σχολών των Κριτικών Σπουδών Ασφάλειας. Εστιάζουμε στην ανάλυση του λόγου και των πρακτικών, είτε αυτές εκφράζονται μέσω νομοθεσίας ή δημόσιας πολιτικής και κυβερνητικών τεχνικών, μέρος των οποίων προκύπτει από την συμμετοχή της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η μελέτη έρχεται να καλύψει το ερευνητικό κενό και να εμπλουτίσει την εργογραφία πάνω στην ασφαλειοποίηση της μετανάστευσης στην Ελλάδα μεταξύ της περιόδου 2000-2014. Επίσης, αποτελεί χρήσιμη συμβολή στην εργογραφία επί του μεταναστευτικού ζητήματος στην Ελλάδα συνολικά σε αυτήν την περίοδο. Ρίχνει φως στην εποικοδομητική επίδραση των λόγων και των πράξεων σε μια ιστορικοποιημένη και πολυεπίπεδη ανάλυση της ασφαλειοποίησης. Επιπλέον, θέτει ως καθοριστικό πλαίσιο ανάλυσης την ΕΕ και τη διαδικασία εξευρωπαϊσμού για την βαθύτερη κατανόηση των αλλαγών στη μεταναστευτική πολιτική και γενικότερα στην ελληνική κοινωνία στην εξεταζόμενη περίοδο.

The thesis is engaging with migration in Greece and its socio-political construction as a security threat on the theoretical basis of constructivism. Its goal is to answer if migration has been securitised in Greece and which are the mechanisms that contribute to that. Also, which are the criteria that need to be used for answering these questions. The basic question does not focus on whether migrants and refugees pose a real or an imagined threat for Greece and the EU. It is of major importance for this PhD thesis that the creation of a relation between migration and security implies a specific way of organising the socio-political relations, through which forms of governmentality and methods of perception for the ‘Other’ are portrayed. For answering these research questions, approaches of two major schools of Critical Security Studies are used. The focus lies within discourse analysis and analysis of the practices, which are expressed either through laws, public policies or governmental policies. This PhD thesis contributes to a research gap and enriches the bibliography on the subject matter of securitisation of migration in Greece between 2000-2014. Also, it constitutes a useful contribution on the subject of migration in Greece during this period. It sheds light on the constructive effect of speech acts and practices within a multileveled analysis of securitisation. Finally, it uses the EU and the Europeanisation process as an important framework, in order to better understand the changes within migration policy and Greek society in general throughout the particular period.