Η επίδραση της αυτοαντίληψης στην ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων σε μαθητές της Α/θμιας εκπαίδευσης με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρίες

Abstract

Ο όρος «αυτοαντίληψη» και η ικανότητα αναγνώρισης συναισθημάτων συνδέονται με σημαντικές πτυχές της ζωής των ανθρώπων όπως οι κοινωνικές σχέσεις. Στην περίπτωση παιδιών με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες ή αναπηρίες παρατηρείται ότι η αυτοαντίληψη και η ικανότητα αναγνώρισης συναισθημάτων κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει την επίδραση της αυτοαντίληψης στην ικανότητα αναγνώρισης των έξι βασικών συναισθημάτων (χαρά, λύπη, θυμός, αηδία, φόβος, έκπληξη). Στην έρευνα συμμετείχαν 35 μαθητές με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες ή αναπηρίες ηλικίας 6 έως 12 ετών. Η αυτοαντίληψη των μαθητών αξιολογήθηκε με το ερωτηματολόγιο «Πως αντιλαμβάνομαι των εαυτό μου» σε αντιστοιχία με την ηλικία των μαθητών ενώ η ικανότητα αναγνώρισης των έξι βασικών συναισθημάτων αξιολογήθηκε με τη χρήση φωτογραφικού υλικού από το Pictures of Facial Action Coding System (FACS) σε συνδυασμό με υποθετικά σενάρια η βάση των οποίων είναι τα υποθετικά σενάρια των Stewart/Singh. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η αυτοαντίληψη δεν επηρεάζει την ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων, εξαιρείται η υποκλίμακα των σχέσεων με τους συνομηλίκους που σχετίζεται θετικά με την αναγνώριση του φόβου. Επιπλέον, η ηλικία σχετίζεται αρνητικά με την αυτοαντίληψη της σχολικής ικανότητας, τη γενική αυτοαντίληψη και την αναγνώριση του συναισθήματος της χαράς. Συμπερασματικά, η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης και των διαστάσεων της επηρεάζεται την ηλικία και το φύλο σε αντίθεση με την ικανότητα αναγνώρισης των συναισθημάτων. Επίσης, η διάσταση των σχέσεων με τους συνομήλικους επηρεάζει σημαντικά την αυτοαντίληψη. Τα αποτελέσματα της έρευνας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στον σχεδιασμό προγραμμάτων ή παρεμβάσεων για την ενίσχυση της γενικής αυτοαντίληψης και των επιμέρους διαστάσεων της και για την ανάπτυξη της ικανότητας αναγνώρισης συναισθημάτων, ιδιαιτέρως αυτών όπου οι συγκεκριμένοι μαθητές εντοπίζεται ότι συναντούν δυσκολίες.