Κερδοφορία και ανταγωνισμός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος

Abstract

Η απελευθέρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, οι αλλαγές που προήλθαν από την Οικονομική και Νομισματική Ένωση καθώς και ο αυξανόμενος ανταγωνισμός τόσο στην εγχώρια όσο και στις διεθνείς αγορές, αποτελούν καταστάσεις που προκάλεσαν ουσιαστικές μεταβολές στη διάρθρωση και λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Έννοιες συνυφασμένες με τη λειτουργία των τραπεζών είναι η Κερδοφορία, η Αποτελεσματικότητα, η Συγκέντρωση και ο Ανταγωνισμός. Οι παραπάνω έννοιες είναι ξεχωριστές - μοναδικές, αλλά υπάρχουν κάποιες αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας, έγιναν μετρήσεις των παραπάνω μεγεθών για την περίοδο 2005-2007, βασισμένες στον υπολογισμό αριθμοδεικτών για 17 πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούσαν στην Ελλάδα κατά την εξεταζόμενη περίοδο.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών μειώθηκε παροδικά το 2006 και αυξήθηκε το 2007, όταν χρησιμοποιήσαμε το μέσο όρο του δείγματος, ενώ έφτασε τη μέγιστη τιμή της το 2006, όταν χρησιμοποιήσαμε τη διάμεσο. Τα αποτελέσματα για την κερδοφορία ήταν γενικώς ασαφή, αλλά αξίζουν προσοχής οι συνεχώς αυξανόμενες διαφορές που παρατηρήθηκαν μεταξύ των τραπεζών του δείγματος. Στη συνέχεια παρατηρήσαμε ότι κατά την περίοδο αυτή οι τράπεζες έγιναν χειρότερες στη διαχείριση των εξόδων τους, γεγονός που ωθούσε την κερδοφορία προς τη μη επιθυμητή κατεύθυνση. Από την άλλη πλευρά, οι ελληνικές τράπεζες βελτιώθηκαν στην εκμετάλλευση του ενεργητικού και αύξησαν συγχρόνως το χρηματοοικονομικό κίνδυνο, δίνοντας ώθηση στην κερδοφορία τους. Σε επίπεδο αποτελεσματικότητας κόστους, οι ελληνικές τράπεζες κατάφεραν να μειώσουν το λόγο λειτουργικά έξοδα/λειτουργικά έσοδα, αλλά αύξησαν τα έξοδα προσωπικού και διοίκησης ως ποσοστό των εσόδων εκμετάλλευσης. Συναγερμός χτυπάει για τράπεζες που εμφανίζουν υψηλές τιμές του τελευταίου δείκτη. Από την άλλη πλευρά, ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς μειώνεται αισθητά, με τις μικρότερες τράπεζες και άλλες νεοσύστατες να διεκδικούν μερίδια αγοράς των μεγάλων. Τέλος, μειώνεται το άνοιγμα επιτοκίων χορηγήσεων-καταθέσεων, το οποίο καθιστά μαζί με τα παραπάνω την ελληνική τραπεζική αγορά πιο ανταγωνιστική απ’ ότι στο παρελθόν.