Διεθνής Πολιτική και Σχέσεις ΗΠΑ - ΙΝΔΙΑΣ

Abstract

Η γεωπολιτική υπήρξε καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής των κρατών με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Επιπρόσθετα, πέραν της γεωπολιτικής διάστασης και ανεξαρτήτως κάθε ιδεολογικού ισχυρισμού, μπορούμε να πούμε ότι το στήσιμο της μεταπολεμικής τάξης πραγμάτων έγινε πάνω στη βάση της ισορροπίας δυνάμεων. Η θεωρία λέει ότι τα κράτη κάνουν συμμαχίες προκειμένου να αποφύγουν να κυριαρχηθούν από δυνατότερα κράτη. Η συμπεριφορά των κρατών θα είναι είτε να ισορροπήσουν με μία αντίθετη συμμαχία ή να προσδεθούν στο άρμα του ισχυρού. Πρωταρχικά ζητήματα επομένως για τις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή, είναι ο έλεγχος της διεθνούς οικονομίας και η ενεργειακή πολιτική με σκοπό τον έλεγχο της οικονομικής ανάπτυξης των αντίπαλων χωρών. Παράλληλα, στόχος της αμερικανικής πολιτικής παραμένει η παρουσία τους σε περιοχή, όπου μπορούν να έχουν τον έλεγχο των φυσικών πόρων είτε με οικονομική είτε με στρατιωτική δύναμη αποτρέποντας ταυτόχρονα κάθε άλλη δύναμη. Από την άλλη πλευρά, μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες η οικονομία της Κίνας παρουσίασε εκρηκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης, χάρη στις εξαγωγές φθηνών προϊόντων, την τεράστια δεξαμενή φθηνού εργατικού δυναμικού, το φθηνό και προσιτό νόμισμα και τη δυνατότητα εύκολης χρηματοδότησης της οικονομίας μέσω των πιστωτικών αγορών. Σήμερα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη στον κόσμο και μια ανερχόμενη στρατιωτική δύναμη καθώς αυξάνει τις αμυντικές, πυρηνικές, ναυτικές της δυνάμεις. Επιπρόσθετα σήμερα, η Ινδία είναι μια από τις ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες και πλέον αποτελεί μια από τις παγκοσμίως ανερχόμενες δυνάμεις, οι γνωστές και ως BRICS, (Βραζιλία, Ινδία Κίνα, Ρωσία, και Νότια Αφρική). Η ενέργεια θα αποτελεί πρωταρχικό μέλημα για την Ινδία, και θα είναι η μεγαλύτερη προτεραιότητα για τα επόμενα έτη. Μια σημαντική μελέτη που εκπονήθηκε για την ινδική κυβέρνηση δείχνει ότι, η εξάρτηση της Ινδίας από τις εισαγωγές ενέργειας από άλλα κράτη αυξάνεται ταχέως, ταυτόχρονα με τη συνεχιζόμενη αύξηση του πληθυσμού και τις οικονομία. Ωστόσο, μια υπερβολική εξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα μπορούσε να σύρει την Ινδία σε βαθιά γεωπολιτικά παιχνίδια στην περιοχή της Ασίας Η Ευρώπη παρέχει μια ελκυστική εναλλακτική λύση για την Ινδία, όχι τόσο με τη μορφή της εισαγωγής ενέργειας, αλλά στην παροχή τεχνογνωσίας στον τομέα της τεχνολογίας, των μεταφορών και ειδικότερα στην πυρηνική, ηλιακή και υδροηλεκτρική παραγωγή ενέργειας. Ενώ η Ινδία φαίνεται να κοιτά προς την Ευρώπη για μια μακροπρόθεσμη συνεργασία στον τομέα της ενεργειακής μεταρρύθμισης, ωστόσο αναμένει από τη Ρωσία να ικανοποιήσει την άμεση και αυξανόμενη ανάγκη της, για εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αερίου. Ενώ η Ινδία βασίζεται όλο και περισσότερο από τις εισαγωγές ενέργειας, η Ρωσία διαθέτει ένα πλεόνασμα σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο το οποίο εξάγει. Επίσης η Ρωσική τεχνογνωσία, συνέβαλε τα μέγιστα για την ολοκλήρωση των δύο πυρηνικών αντιδραστήρων στο Koodankulum. Πέρα από την ενεργειακή ασφάλεια και συνεργασία με τη Ρωσία , η Ινδία στοχεύει και σε περαιτέρω γεωπολιτικές επιδιώξεις στην κεντρική Ασία. Η Ινδία ελπίζει ότι η Ρωσία μπορεί να την βοηθήσει να αυξήσει την επιρροής στην ευρύτερη περιοχή της κεντρικής Ασίας (συμπεριλαμβανομένων ακόμα και αρκετών πρώην σοβιετικών δημοκρατιών), η οποία στο μέλλον θα είναι η περιοχή από την οποία θα διέρχονται πολύ αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου, ζωτικής σημασίας για την Ινδία. Η Ινδία αποτελεί τον κύριο λόγο για τη διαμάχη ανάμεσα Ρωσίας και ΗΠΑ, καθώς και οι δυο αυτές χώρες έχουν οικονομικά, ενεργειακά και αμυντικά συμφέροντα με το συγκεκριμένο κράτος. Πλέον, στην περιοχή υπάρχει στρατηγικό ενδιαφέρον τόσο για τις Η.Π.Α και τη Ρωσία, όσο και για την Ε.Ε. Ο ενεργειακός πλούτος της περιοχής αλλά και οι πυρηνικές δυνατότητες της Ινδίας στον αμυντικό τομέα, με την κατοχή πυρηνικών όπλων, αποτελούν εξίσου σημαντικές ατζέντες ενδιαφέροντος και για τις δύο αυτές δυνάμεις. Σημαντικό επίσης ρόλο στο ενδιαφέρον, έπαιξε και η απόσυρση των στρατευμάτων του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν το 2014 αλλά και η συνέχιση της τρομοκρατίας. Για τις ΗΠΑ, η Ινδία έχει γεωπολιτική σημασία, διότι αναχαιτίζεται έτσι η Κίνα, η οποία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην περιοχή, εξαιτίας της ραγδαίας εξέλιξης και ανάπτυξη της σε παγκόσμια κλίμακα. Οι συμφωνίες που έχουν κατά καιρούς υπογραφεί μεταξύ των δύο χωρών ΗΠΑ και Ινδίας, δείχνουν το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την ινδική αγορά. Επιπλέον, η Ινδία αποτελεί για τις ΗΠΑ παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή καθώς και το μέσο για την προώθηση εμπορικών συναλλαγών στη Νότια Ασία. Η πυρηνική, αμυντική και οικονομική συνεργασία ΗΠΑ και Ινδίας, είναι μια προσπάθεια και των δύο κρατών να δημιουργήσουν μία στρατηγική εταιρική σχέση, που μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα και των δύο κρατών, σε μία μελλοντική αναδιάταξη της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων. Η Ινδία δεν θεωρείται μόνο ως εν δυνάμει αντίβαρο στην Κίνα και το μαχητικό Ισλάμ, αλλά αναδύεται και ως ένας σημαντικός παγκόσμιος παίκτης του 21ου αιώνα. Η Ινδία διαδραματίζει πλέον ενεργό ρόλο στην προώθηση της παγκόσμιας αναδιανομής ισχύος και θα αποτελέσει το μύλο της έριδος ανάμεσα στις ΗΠΑ και τη Ρωσία . Είναι βέβαιο ότι, οι αμυντικές, ενεργειακές, πυρηνικές και οικονομικές σχέσεις των ΗΠΑ με την Ινδία, θα αναγκάσουν τη Ρωσία μελλοντικά, σε μία προσπάθεια εξισορρόπησης ισχύος στην παροχή, να επιδιώξει στενότερες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα αλλά και με άλλες ασιατικές δυνάμεις. Οι μικρότερες ασιατικές χώρες αντιμετωπίζουν σημαντικά οικονομικά προβλήματα και στηρίζονται στη δύναμη της Ρωσίας προκειμένου να ανταπεξέλθουν. Ειδικότερα, το Ουζμπεκιστάν και το Καζακστάν, μετά από διάφορες επιμέρους κινήσεις, βρίσκονται και πάλι κοντά στην Ρωσία την οποία χρειάζονται και για την εξασφάλιση της εσωτερικής τους ισορροπίας. Το Καζακστάν αν και έχει καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ, ωστόσο δεν παραλείπει να τονίζει και τις στενές σχέσεις με τη Ρωσία. Από την άλλη πλευρά, το Ουζμπεκιστάν, αφού έκανε κάποιες σημαντικές επαφές με τις ΗΠΑ, λόγω των ταραχών στο Αμπιτζάν και την κοιλάδα της Φεργκάνα σταμάτησε τις σχέσεις αυτές και επανήλθε και πάλι στην σφαίρα επιρροής της Ρωσίας. Ωστόσο πέρα από τις παραπάνω συμμαχίες, οι Ινδό-ρωσικές σχέσεις θεωρούνται πολύ σημαντικές για τη Ρωσία, καθώς η Ιαπωνία και η Ν. Κορέα αποτελούν δυνάμεις φιλικά προσκείμενες προς τις ΗΠΑ. Πέραν των στρατηγικών επιδιώξεων των ΗΠΑ και της Ρωσίας, η Ινδία στοχεύει και η ίδια σε περαιτέρω ενεργειακά και οικονομικά οφέλη στην κεντρική Ασία. Η Ινδία ενδιαφέρεται να αυξήσει την επιρροή της στην ευρύτερη περιοχή, από την οποία στο μέλλον θα διέρχονται οι σημαντικότεροι αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου, ζωτικής σημασίας για την ίδια. Μη ξεχνάμε ότι πέρα από τα εθνικά συμφέροντα, η εμπλοκή της Ινδίας στο Αφγανιστάν, οφείλεται και σε οικονομικά αίτια, καθώς η Ινδία ενδιαφέρεται για την πρόσβαση στους ενεργειακούς πόρους του Αφγανιστάν. Τέλος, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Ευρώπη θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με την Ινδία, στους τομείς τη άμυνας, της ασφάλειας και της ενέργειας, μια συνεργασία η οποία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις επιδιώξεις της ιδίας της Ινδίας, για ενεργειακή αυτονομία, μείωση της αλληλεξάρτησης από άλλους κρατικούς δρώντες και την αύξηση της επιρροής της στην ευρύτερη περιοχή.