Ο Συριακoς εμφύλιος: αίτια εκδήλωσης και ο ρόλoς του proxy παράγοντα

Abstract

Το κενό ισχύος που δημιουργήθηκε και διευρύνθηκε μετά την έναρξη της συριακής κρίσης (Μάρτιος 2011) λειτούργησε ως πόλος έλξης για τις επιδιώξεις των περιφερειακών δρώντων του υποσυστήματος της Μέσης Ανατολής, και συνεπακόλουθα πηγή αστάθειας και πολλαπλών κινδύνων. Από τα μέσα του 2012, η συριακή κρίση είχε κατά πολύ ξεπεράσει τα στεγανά της Συρίας και είχε πλέον μετατραπεί σε έναν πόλεμο με έντονες περιφερειακές προεκτάσεις και διεθνείς απολήξεις. Η ανεξέλεγκτη κλιμάκωση του Συριακού Πολέμου είχε ως φυσικό αποτέλεσμα τη διαμόρφωση νέων πλεγμάτων ισχύος και ανταγωνισμών. Ο περιφερειακός ανταγωνισμός συνετέλεσε καταλυτικά στην σχεδόν ακαριαία κλιμάκωση του Συριακού Πολέμου, στην αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Συρίας και στην δημιουργία μιας νέας μορφής ισλαμιστικού μιλιταρισμού, υπό τη μορφή οργανώσεων και σχηματισμών όπως το «Ισλαμικό Κράτος». Τα αποτελέσματα της συριακής κρίσης γίνονται ορατά εκτός από την περιφερειακή κατανομή της ισχύος και στο σύνολο της λειτουργίας του παγκόσμιου συστήματος. Τα τεράστια ενεργειακά και οικονομικά συμφέροντα δυναμιτίζουν περαιτέρω την περιφερειακή ασφάλεια και υποδαυλίζουν την προαιώνια διαμάχη σουνητικού και σιιτικού Ισλάμ με τους κύριους παγκόσμιους δρώντες να συμμετέχουν ενεργά και να επιθυμούν την προώθηση των δικών τους συμφερόντων. Έτσι από το 2012 η συριακή κρίση απέκτησε πέραν της εσωτερικής και περιφερειακή διάσταση, με διεθνείς προεκτάσεις και απολήξεις. Με επίκεντρο την συριακή κρίση διαμορφώθηκαν δύο ξεκάθαρα ανταγωνιστικά υποσυστήματα: αφενός μεν το Ιράν, η λιβανική σιιτική οργάνωση Χεζμπολά, το Ιράκ και η Ρωσία, υποστηρικτές του υφιστάμενου καθεστώτος Άσαντ και αφ' ετέρου η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και οι διεθνείς δρώντες ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και Γαλλία, υποστηρικτές των σουνιτικών εξτρεμιστικών και κοσμικών αντικαθεστωτικών ομάδων. Αμερικανός αξιωματούχος προέβη στην εξής προσφυή παρατήρηση καταγραφείσα σε πρόσφατη έκθεση τού Internatiοnal Crisis Grοup: «Η κρίση στην Συρία έχει μεταλλαχθεί: από έναν συριακό πόλεμο με περιφερειακές επιπτώσεις μετατρέπεται σε έναν περιφερειακό πόλεμο με συριακό επίκεντρο»