Η εξωτερική πολιτική του Ισραήλ και η Κύπρος: 1946-1960

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή επιχειρεί να σκιαγραφήσει ποια στάση τήρησε η ισραηλινή εξωτερική πολιτική ως προς τα τεκταινόμενα στην Κύπρο, από το έτος 1946 έως και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον Αύγουστο του 1960. Ειδικότερα, με βάση την υπηρεσιακή αλληλογραφία του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών, εξετάζονται οι εκάστοτε διεθνείς και περιφερειακοί παράγοντες που επηρέασαν την ψήφο του Ισραήλ στον ΟΗΕ για το Κυπριακό κατά την ως άνω χρονική περίοδο, και αργότερα τη σύσταση διπλωματικών σχέσεων με το ανεξάρτητο κυπριακό κράτος. Παράλληλα, μέσα από τις ισραηλινές διπλωματικές αναφορές και εκτιμήσεις, αναδεικνύονται βασικά χαρακτηριστικά της υπό διαμόρφωση τότε ισραηλινής Realpolitik στα πλαίσια ενός ψυχροπολεμικού περιφερειακού περιβάλλοντος, από το οποίο ωστόσο απουσίαζε η άμεση παρέμβαση των δύο Υπερδυνάμεων, των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ. Ο τρόπος με τον οποίον το Ισραήλ αντιμετώπισε το Κυπριακό πρόβλημα στις διάφορες φάσεις του και ως προς τις ποικίλες εκφάνσεις του, αφ’ ενός καταδεικνύει πώς ένα μικρό κράτος εναρμονίζει τις επιδιώξεις του με εκείνες των ισχυρότερων περιφερειακών παικτών, αφ’ ετέρου εκθέτει τα μέσα, τα κριτήρια και την καθαυτή διαδικασία λήψεως αποφάσεων εκ μέρους της, νεοσύστατης τότε, ισραηλινής διπλωματικής υπηρεσίας.

The present dissertation examines the foreign policy of Israel vis-à-vis the Cyprus Question from the year 1946 up until the proclamation of the Republic of Cyprus, in August 1960. Mainly based upon the internal correspondence of the Israel Ministry of Foreign Affairs, the dissertation presents international and regional aspects affecting Israel’s stance and vote at the United Nations about the Cyprus issue, as well as during the transition period (1959-1960) which resulted in the establishment of diplomatic ties between the State of Israel and the Republic of Cyprus. Through the examined Israeli diplomatic reports we understand basic pillars of the Israeli Realpolitik in its making, within a Cold War framework and in a region which, at that time, both the US and the USSR, did not exercise direct intervention. The way Israel was facing the Cyprus issue and its several aspects highlights the foreign policy of a small state, which is getting adjusted to the priorities of several regional and international players of that time, as well as the various practical mechanisms applied by the then recently established Israeli diplomatic service.