Τραπεζικά δάνεια: αξιολόγηση και διαχείρισή τους.

Abstract

Μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τον σημαντικότερο ρόλο σε μία οικονομία διαδραματίζουν οι τράπεζες. Όπως κάθε επιχείρηση έτσι και οι τράπεζες αντιμετωπίζουν χρηματοοικονομικούς κινδύνους με τον κυριότερο να είναι ο πιστωτικός κίνδυνος. Η διαχείριση των τραπεζικών κινδύνων και ειδικότερα του πιστωτικού αποτελεί τομέα στον οποίο η συνεχής ανάπτυξη είναι αναγκαία. Ο πιστωτικός κίνδυνος σχετίζεται με την δυνατότητα ενός δανειολήπτη να εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις και είναι άμεσα συνδεδεμένος με τη φύση των δραστηριοτήτων μιας τράπεζας, αφού η κύρια λειτουργία της είναι η αποδοχή καταθέσεων και η χρήση τους για χρηματοδότηση ιδιωτών και επιχειρήσεων. Η διαδικασία εκτίμησης του πιστωτικού κινδύνου κατά το στάδιο των δανειοδοτήσεων προς έγκριση και της διαχείρισής του κατά την παρακολούθηση των εκταμιευμένων δανείων είναι ένα αντικείμενο για το οποίο έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα. Σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσει συνοπτικά τα είδη των δανειοδοτήσεων που προσφέρονται σήμερα από τις τράπεζες καθώς και τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των τραπεζικών δανείων όπως αυτά αναλύονται στη βιβλιογραφία. Παρουσιάζονται επίσης διαγράμματα που δείχνουν την πορεία των ελληνικών δανειοδοτήσεων τα τελευταία χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και στα συστατικά του με ιδιαίτερη έμφαση στις τράπεζες. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες και παρουσιάζονται συνοπτικά τα σύμφωνα της Βασιλείας, τα οποία ακολουθούν οι τράπεζες και σχετίζονται άμεσα με τον πιστωτικό κίνδυνο. Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει κατηγοριοποίηση των τραπεζικών δανείων με βάση κάποια κριτήρια, όπως για παράδειγμα το σκοπό χρηματοδότησης, καθώς και τα κύρια βήματα που ακολουθούνται κατά τη διαδικασία χορήγησης ενός δανείου ανάλογα με το είδος του. Το τέταρτο κεφάλαιο περιγράφει την αξιολόγηση των δανείων με τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται από τις τράπεζες ανάλογα με το αν ο δανειολήπτης είναι ιδιώτης ή επιχείρηση. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιλαμβάνονται μοντέλα που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για τη διαχείριση των δανείων προκειμένου να κατατάσσουν τους πιστούχους σε κατηγορίες. Αναφέρονται συνοπτικά κάποια στοιχεία από τις ετήσιες εκθέσεις των τραπεζών για το έτος 2015 που αφορούν στη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου. Στο τέλος του κεφαλαίου, αναφέρονται τρόποι διαχείρισης των προβληματικών δανείων. Στο έκτο κεφάλαιο αναφέρεται συνοπτικά η διαδικασία της τιτλοποίησης και τα είδη της. Η τιτλοποίηση χρησιμοποιείται για τη μεταβίβαση του πιστωτικού κινδύνου. Στο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο έγινε εφαρμογή της γραμμικής παλινδρόμησης με το πρόγραμμα Eviews έχοντας ως βάση τριμηνιαία δεδομένα για τις τραπεζικές χορηγήσεις και το ονομαστικό ΑΕΠ στη χώρα μας για το διάστημα 2000-2015.