Η συμμετοχή της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία επιχειρεί να δώσει μια σφαιρική εικόνα της πολυδιάστατης δράσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από την σύστασή του και, κυρίως, την εμπλοκή της Ελλάδας στους τομείς της αρμοδιότητας του Ταμείου ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Ο λόγος που επιλέχτηκε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να παρουσιαστεί στην εργασία αυτή είναι αρχικά η παγκόσμια εμβέλεια του οργανισμού αυτού. Αποτελεί ένα διεθνή οικονομικό οργανισμό ο οποίος επηρρεάζει, παρακολουθεί και προβαίνει σε ενέργειες για την διασφάλιση της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε αποτυχημένα. Το 2010 ζητήθηκε η συνδρομή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου από την ελληνική κυβέρνηση για να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης που είχε ξεκινήσει στην Ελλάδα. Το ζήτημα της παρέμβασης του Δ.Ν.Τ. στην ελληνική κρίση χρέους προσεγγίζεται από την οικονομική πλευρά, λόγω της εκταμίευσης χρηματοδοτικού πακέτου βοήθειας του Δ.Ν.Τ. προς την Ελλάδα. Επίσης προσεγγίζεται νομικά διότι προκύπτουν θέματα συνταγματικότητας των μέτρων που πάρθηκαν την κρίσιμη περίοδο. Τέλος, εξετάζεται και η πολιτική πλευρά του ζητήματος, διότι η απόφαση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης μέσω της παρέμβασης του Δ.Ν.Τ. ήταν πολιτική, ύστερα από διαπραγματεύσεις του πολιτικού κόσμου με τους δανειστές της χώρας. Στο πρώτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται ορισμένες βασικές πληροφορίες σχετικά με την ίδρυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και μια σύντομη ιστορική αναδρομή από την ίδρυσή του και την έναρξη της λειτουργίας του την 1η Μαρτίου του 1947 έως σήμερα. Αναφέρονται οι σκοποί της λειτουργίας του και ο τρόπος χρηματοδότησης, τόσο του Ταμείου όσο και των μελών του που αξιώνουν οικονομική βοήθεια από τον οργανισμό. Ακόμη, αναφέρεται η Διοικητική Δομή του οργανισμού με τα κύρια συστατικά μέρη που την αποτελούν και τα κύρια δανειοδοτικά προγράμματα που χρησιμοποιεί το Ταμείο για να προσφέρει δανειακή βοήθεια σε κράτη-μέλη στο εσωτερικό του. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται, πώς η Ελλάδα σταδιακά αποκόπηκε από τις αγορές κρατικών ομολόγων και βρέθηκε σε δυσμενή θέση έχοντας αδυναμία να δανειστεί με λογικά επιτόκια από αυτές για τη χρηματοδότηση του τρέχοντος δημοσιονομικού ελλείμματος και την αναχρηματοδότηση του χρέους της. Επίσης, γίνεται λόγος για τις προσπάθειες της ελληνικής πλευράς να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα στις διεθνείς αγορές, οι οποίες δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα. Άμεσο επακόλουθο ήταν η Ελλάδα να αναζητήσει βοήθεια στους διεθνείς οργανισμούς στους οποίους συμμετείχε - την ΕΕ και το Δ.Ν.Τ.. Στο πλαίσιο αυτό, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός στήριξης της Ελλάδας και πώς διαμορφώθηκε το χρηματοδοτικό πακέτο. Το βασικό εργαλείο του μηχανισμού που στήθηκε το 2010 για την Ελλάδα είναι το Μνημόνιο. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζεται πώς διαμορφώθηκε το Μνημόνιο, ποιοι ήταν οι στόχοι, η φύση του και το ειδικό καθεστώς του. Γιατί επιλέχτηκε ένα εργαλείο, όπως είναι το Μνημόνιο, το οποίο ήταν καθαρά εργαλείο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και τέλος, ποιά είναι η δεσμευτικότητά του στην ελληνική έννομη τάξη, αλλά και στις έννομες τάξεις όλων των εμπλεκομένων μερών. Επίσης, εξετάζεται η περίοδος μετά το Μνημόνιο και οι επιπτώσεις του στην οικονομία της χώρας. Πώς περάσαμε στην υπογραφή του δεύτερου Μνημονίου με τις χώρες της ζώνης του Ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τέλος, παρουσιάζονται οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί και συνεχίζουν να διαμορφώνονται ακόμα και στην παρούσα στιγμή για την έξοδο της χώρας από την κρίση και την πρόσβασή της στις διεθνείς αγορές για χρηματοδότηση με μη δυσμενείς όρους.

This postgraduate thesis provides a presentation of the work of the International Monetary Fund since its creation and involvement of Greece in its areas of activity, especially in recent years. International Monetary Fund has been chosen as a topic of this paper due to its wide power as an institution. The IMF is an international financial institution which affects, monitors and takes action to ensure global economic and financial stability, sometimes successfully and sometimes unsuccessfully. In 2010, the Greek government sought assistance from the IMF as a way to address the economic crisis that had began in Greece. The issue of the intervention of the IMF in the Greek debt crisis is approached from an economic perspective due to the involvement of the IMF in the aid package to assist Greece. It is also approached from a legal viewpoint because of the issue of the constitutionality of the measures taken during the crucial period. Finally, it is examined from a political side because the decision to tackle the economic crisis through the intervention of the IMF was political following the negotiations of the political world with the country’s lenders. Τhe first chapter, provides some basic information about the International Monetary Fund of its establishment, and a brief history from its inception -March 1, 1947- until today. There are refered the purposes of the function and financing operation of both, Fund and its members, that claim financial assistance from the organization. Also, it indicates the Administrative Structure of the organization with the main components that it is constituted and the main loan programs using the Fund to provide loan assistance to its member states. The second chapter shows how Greece was gradually cut off the markets of government bonds and, being in a difficult position, also became unable to borrow at reasonable rates from them, to finance the current budget deficit and refinance its debt. This chapter also refers to the efforts of the Greek side to reverse a negative sentiment in international markets, which have not been successful thus far. An immediate consequence of the abovementioned situation was that Greece sought international assistance from international organizations - the EU and the IMF. This paper also illustrates the way in which a supporting mechanism for Greece was activated and how the financial package was formed. The main tool of the mechanism, set up in 2010, has been the Memorandum. The third chapter presents the Memorandum: its purposes, nature and special status; the reason a tool such as the Memorandum has been chosen, when it clearly was a tool of the International Monetary Fund; the paper also deals with the binding nature of the Memorandum in the Greek legal order and the legal systems of the other parties involved. The paper then examines the period after the application of the Memorandum and its impact to the economy. How Greece was led to a signing of a second Memorandum with the countries of the Eurozone and the International Monetary Fund. The paper finally deals with the economic circumstances that have been shaped thus far from the perspective of the country's exit from the crisis and its return to international markets for funding with non-discriminatory terms.