Ειδικά ζητήματα διεθνούς Ποινικού Δικαίου από την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας: το παράδειγμα του ad hoc Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης.

Abstract

Μπορεί να πέρασαν παραπάνω από δύο δεκαετίες από την οριστική διάλυση της Γιουγκοσλαβίας που συνοδεύτηκε από αιματηρές συγκρούσεις με τραγικό απολογισμό, ωστόσο το ενδιαφέρον για την απόδοση των ευθυνών παραμένει έκδηλο και παρακολουθείτε ακόμα.

Ο τρομακτικός τρόπος διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας με σωρεία καταπατήσεων του δημόσιου διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου, οδήγησε στην δημιουργία ενός Διεθνούς Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο αυτό θα αναλυθεί εκτενέστερα στα ακόλουθα κεφάλαια.

Η σημασία του ad hoc Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (στο εξής: ICTY) που μελετούμε είναι βαρύνουσα. Το Δικαστήριο άλλαξε αμετάκλητα το τοπίο του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου δίνοντας την ευκαιρία στα θύματα να εκφραστούν ελεύθερα και να ομολογήσουν όλα αυτά που είχαν υποστεί, τιμωρώντας τους υπευθύνους των εγκλημάτων που είχαν διαπραχθεί. Πέραν τούτου όμως, η εκδίκαση όλων των υποθέσεων έφερε στο φώς όλα τα γεγονότα, δείχνοντας μια σκοτεινή πλευρά της ιστορίας της περιοχής, η οποία μπορεί να μην γινόταν γνωστή στο ευρύ κοινό υπό άλλες συνθήκες.

Μέσα από την έρευνα αυτή, θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε τον τρόπο δημιουργίας καθώς και την λειτουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης(ad hoc δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία) και να αναδείξουμε το έργο του στην πάροδο του χρόνου. Γιατί το ICTY έπαιξε τόσο καθοριστικό ρόλο για το Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο και τελικά κατάφερε να ολοκληρώσει επιτυχώς το έργο του;

Στόχος της εργασίας είναι να δοθεί μια ολοκληρωμένη εικόνα του ICTY και να παρουσιαστεί λεπτομερώς ο τρόπος λειτουργίας του και το έργο του.

Η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι αυτή της μελέτης περίπτωσης, όπως γίνεται ορατό ακόμη και από τον τίτλο της μελέτης. Κύριος άξονας είναι η περίπτωση του ad hoc Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία. Η μέθοδος προσέγγισης του θέματος έγινε κυρίως μέσω βιβλιογραφικής έρευνας σε ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία καθώς και μέσω ηλεκτρονικών πηγών (κατά βάση χρησιμοποιήθηκε η ιστοσελίδα του ICTY). Δευτερευόντως έγινε μέσω οπτικοακουστικών μέσων με την μορφή ντοκιμαντέρ.

Τα κύρια σημεία της μελέτης είναι η Δομή του Δικαστηρίου, ο θεσμικός ρόλος αυτού καθώς και η παρουσίαση του τρόπου παραπομπής των εκάστοτε κατηγορουμένων. Ενώ τα δύο κλειδιά της μελέτης είναι, η κατανόηση της δομής του ad hoc Δικαστηρίου της Χάγης μέσα από την ανάλυση της υπόθεσης του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Το παράδειγμα του Μιλόσεβιτς άλλωστε, ενδείκνυται για μελέτη γιατί δεν είναι μια απλή υπόθεση, αλλά η υπόθεση ενός πολιτικού προσώπου βαρύνουσας σημασίας για τη Γιουγκοσλαβία και τη Σερβία.

Όπως διαπιστώσαμε, το ICTY ανέπτυξε συστηματικά το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο δημιουργώντας νέα μονοπάτια για την διεθνή δικαιοσύνη. Δείχνοντας πως όσο δεν υπάρχουν πολιτικές σκοπιμότητες, η δικαιοσύνη μπορεί να κάνει απρόσκοπτα το έργο της και να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα των αμάχων, τιμωρώντας ακόμη και υψηλά ιστάμενα πρόσωπα.

Ωστόσο, το ερώτημα που γεννάται στο κλείσιμο της μελέτης είναι γιατί δεν έχουν αποδοθεί ευθύνες και δεν έχει δείξει η παγκόσμια κοινωνία την ίδια ευαισθησία και σε άλλα παρόμοια περιστατικά που ακολούθησαν αλλά και ακολουθούν στον κόσμο ακόμη και τώρα (Αίγυπτος, Σύρια, Λιβύη, Ουκρανία, χώρες της Αραβίας, ISIS).