Οι θέσεις του συγγραφέα Ορχάν Παμούκ για πολιτικά, κοινωνικά και ιστορικά ζητήματα μέσα απο τα βιβλία του, Σπίτι της σιωπής, Χιόνι, Ιστανμπούλ.

Abstract

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία είναι γνωστή για την πλούσια ιστορία της, μια ιστορία που συνεχίζει να ενυπάρχει στη σύγχρονη Τουρκία. Η ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας, ξεκινά με την εμφάνιση του κινήματος των Νεότουρκων στις αρχές του 20ου αιώνα. Τον τελευταίο αιώνα η Τουρκία παρουσίασε μια περίοδο μετάβασης από την αυτοκρατορική εποχή σε μια νέα περίοδο, με σύμμεικτα χαρακτηριστικά, παρμένα από τη Δύση, αλλά και την Ανατολή. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας μέσα από τη βιβλιογραφική προσέγγιση και μέσα από την ανάλυση τριών βιβλίων του Ορχάν Παμούκ. Η ιστορία της Τουρκίας είναι συνυφασμένη με έννοιες όπως Κεμαλισμός, Ισλαμισμός, Άλωση, Έλληνες, Αρμένιοι, Εβραίοι, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Βόσπορος κτλ. Η σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας χαρακτηρίζεται από σαρωτικές πολιτικές μεταβολές και από μια γρήγορη ανάπτυξη όλων των πλευρών της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Βασικό ρόλο ιδιαίτερα από τον θάνατο του Κεμάλ Ατατούρκ και μετά έπαιξε ο Στρατός ως θεματοφύλακας των κεμαλικών χαρακτηριστικών της τουρκικής κοινωνίας και πολιτικής. Έτσι, η τουρκική ιστορία κατά το δεύτερο μισό του 20 αι. χαρακτηρίστηκε από τις παρεμβάσεις ή επεμβάσεις του στρατού, όποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι απειλείται ο κοσμικός-κεμαλικός χαρακτήρας του κράτους, π.χ. από την ανερχόμενη δύναμη του ισλαμισμού. Στην παρούσα εργασία θα προσεγγίσουμε την ιστορία όπως αυτή αποτυπώνεται μέσα στα έργα του Ορχάν Παμούκ. Τα έργα τού Ορχάν Παμούκ τα οποία επιλέξαμε είναι Το Χιόνι (Kar) 2002, Κωνσταντινούπολη, πόλη και αναμνήσεις (Istanbul) 2003 και Το Σπίτι της Σιωπής (Sessiz Ev) 1983. Στη μελέτη μας θα γίνει εκτενής αναφορά σε ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα που άλλαξαν ή επηρέασαν την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αρχικά, μέσα από τη βιογραφία του Ορχάν Παμούκ, τα βιώματα του και την εποχή που έζησε θα κατανοήσουμε τον λόγο που στα έργα του πραγματεύεται οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα. Το ιστορικό πλαίσιο της σύγχρονης Τουρκία και η διαμόρφωση της Αυτοκρατορίας στα τέλη του 18ου αιώνα ολοκληρώνουν το ιστορικό και κοινωνικό υπόβαθρο και διαμορφώνουν την εικόνα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο πληθυσμός, το οθωμανικό διοικητικό σύστημα, η οικονομία, οι διεθνείς σχέσεις και η διπλωματία θα φωτίσουν αρκετά στοιχεία της σύγχρονης ιστορίας και θα δείξουν τη μετάβαση που υπέστη η κοινωνία της Τουρκίας και οι πληθυσμοί που πέρασαν από αυτή την Αυτοκρατορία. Καίρια ζητήματα όπως η περίοδος Τανζιμάτ 1839-1871, ο πόλεμος της Κριμαίας 1853-1856 και μετέπειτα το Ανατολικό ζήτημα και η έξαρση του Κουρδικού εθνικισμού επηρέασαν αρχικά την ιστορία της σύγχρονης Τουρκίας. Επιπρόσθετα, η δεύτερη συνταγματική περίοδος, η περίοδος 1923-1927 του μονοκομματισμού, αυτή της προεδρευόμενης δημοκρατίας και η δημοκρατική μετάβαση 1945-1950 είναι γεγονότα που άλλαξαν την πολιτική ιστορία της Τουρκίας και τις διπλωματικές σχέσεις της χώρας. Τα ζητήματα που απασχόλησαν τον Ορχάν Παμούκ ήταν τα ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της σύγχρονης Τουρκίας. Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι όλα τα παραπάνω προσεγγίζονται ιστορικά αλλά εντοπίζονται μέσα στα έργα του Ορχάν Παμούκ, μέσα από τη μέθοδο ανάλυσης περιεχομένου και τη καταγραφή και αναφορά των κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών στοιχείων στα έργα του.