Η νεο-Οθωμανική στρατηγική της ήπιας ισχύος της Τουρκίας και οι επιπτώσεις της στην κατανομή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο.

Abstract

Ο νυν Πρωθυπουργός και πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου θεωρείται ως ο πρωτεργάτης της εξωτερικής πολιτικής που ασκεί η Τουρκία τα τελευταία χρόνια. Θεωρείται επίσης ως ο υπεύθυνος για την εφαρμογή της ήπιας ισχύος εκ μέρους της Τουρκίας στην εξωτερική της πολιτική με βασικό της χαρακτηριστικό τον πολιτισμό της. To Στρατηγικό βάθος του Νταβούτογλου αποτελεί μια μεθοδολογική προσέγγιση που προσπαθεί να αναδείξει την άσκηση της ήπιας ισχύος σε βασικό συστατικό μιας εφαρμοσμένης πολιτικής μέσω της οποίας επιδιώκεται να αναβαθμιστεί ο ρόλος της Τουρκίας στα υποσυστήματα της Μέσης Ανατολής, της Κεντρικής Ασίας και της Νοτιανανατολικής Ευρώπης. Η Τουρκία, μία χώρα που για πολλά χρόνια διατηρεί σχέσεις εντάσεως και απειλών με άλλες χώρες, κυρίως με τις γειτονικές της, έχει υιοθετήσει μία νέα στάση πλέον στην εξωτερική της πολιτική που έχει ως στόχο τα «μηδενικά προβλήματα» μαζί τους. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκει στην ανάπτυξη της επιρροής της και στην κατάκτηση ηγεμονικής θέσης στην ευρύτερη γεωγραφική της περιοχή. Η υιοθέτηση της ήπιας ισχύος ως εργαλείο πολιτικής εφαρμογής της νεο-οθωμανικής υψηλής στρατηγικής της Τουρκίας, μιας χώρας που ταλανίζεται από εσωτερικές συγκρούσεις, που προσπαθεί να γίνει πόλος επιρροής σε δύο εντελώς αντικρουόμενους κόσμους, στον ισλαμικό και στο δυτικό αποτελεί το θέμα της παρούσας μελέτης. Το πρώτο κεφάλαιο είναι η εισαγωγή. Το δεύτερο κεφάλαιο περιλαμβάνει τον εννοιολογικό προσδιορισμό της ήπιας ισχύος. Ειδικότερα περιλαμβάνει τον ορισμό της ισχύος γενικότερα, την ανάλυση της έννοιας της ισχύος, τις πηγές από τις οποίες δημιουργείται η ήπια ισχύς καθώς και η σχέση που έχει με την ασφάλεια. Το τρίτο κεφάλαιο εστιάζει στην εσωτερική πολιτική κατάσταση της Τουρκίας. Ειδικότερα, εξετάζει τη δημιουργία και την ιδεολογία του Κεμαλικού πολιτικού συστήματος στην οικοδόμηση ενός νέου κράτους καθώς επίσης τη μετάβαση στον νεο-οθωμανισμό και τις προεκτάσεις και τις αλλαγές που υπήρξαν στην Τουρκία σε μία διαδρομή με έναρξη κόμμα Refah Partisi μέχρι και το Κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ). Το τέταρτο κεφάλαιο εξετάζει την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας εστιάζοντας στο μετακεμαλισμό του Οζάλ και στο Νεοοθωμανισμό του Νταβούτογλου με απόψεις όπως το στρατηγικό βάθος και η ήπια ισχύς. Στο πέμπτο κεφάλαιο εξετάζονται οι επιπτώσεις της στρατηγικής της ήπιας ισχύος της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου σε μία προσπάθεια να εντοπιστούν ομοιότητες και αποκλίσεις ανάμεσα στις θεωρητικές διατυπώσεις της και στην πραγματική στάση της Τουρκίας. Τέλος, στο τελευταίο κεφάλαιο παρατίθενται τα συμπεράσματα της εργασίας.