Η ουτοπία της ευρωπαϊκής ομοσπονδοποίησης υπό το πρίσμα της διεθνούς ετερότητας και της ανάγκης επιβίωσης των μικρών κρατών της ΕΕ.

Abstract

Αφορμή για τη συγγραφή της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η πολύμηνη διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους σχετικά με τη συνέχιση της χρηματοδότησης της και τις επακόλουθες ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις, καθώς και η αλλαγή πλεύσης της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής. Από τη μια η πορεία των διαπραγματεύσεων με τα αλλεπάλληλα τελεσίγραφα κατέδειξε πασιφανώς την ύπαρξη φυγόκεντρων, μη αλληλέγγυων δυνάμεων που έφεραν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα στα πρόθυρα της κατάρρευσης, καθιστώντας οποιαδήποτε αναφορά για ενδεχόμενη ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης έναν ακόμη ευσεβή πόθο. Ωστόσο, μια άλλη διάσταση που αναδείχθηκε ήταν σαφώς το γεγονός ότι, ακόμη και ένα μικρό κράτος, όπως η Ελλάδα, παρά την τακτική των εξαναγκαστικών διαπραγματεύσεων από την πλευρά των εταίρων, κατάφερε να διαπραγματευτεί - στα πλαίσια του εφικτού και με σκληρά ανταλλάγματα - πετυχαίνοντας τη συνέχιση της χρηματοδότησης και την παραμονή της στον σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής ένωσης. Από την άλλη, η στροφή 180 μοιρών στην μεταναστευτική πολιτική, από αποτρεπτική σε «ανθρωπιστική», κατέστησε την Ελλάδα πόλο έλξης και πύλη εισόδου, με αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη εισροή προσφύγων και οικονομικών μεταναστών – νόμιμων και μη – και την επακόλουθη διαρροή τους σε όλη την Ευρώπη. Το παραπάνω γεγονός σε συνδυασμό με τις αντιδράσεις γειτονικών κρατών και την ενεργοποίηση Γερμανίας και Γαλλίας προς αναχαίτιση των διαρκώς αυξανόμενων προσφυγικών ροών, κατέδειξε την έκδηλη ανησυχία όλης της Ευρώπης επί του ζητήματος. Έγινε φανερό λοιπόν, ότι όταν η ένταση της απειλής αυξάνει για όλα τα κράτη και το πρόβλημα γίνεται κοινό, αυξάνονται οι κεντρομόλες, αλληλέγγυες δυνάμεις. Συνάμα, η αλλαγή πολιτικής στον προαναφερθέντα τομέα, είτε εσκεμμένα είτε όχι, και το παίξιμο του «γεωπολιτικού χαρτιού» στη διεθνοπολιτική σκακιέρα από ένα μικρό κράτος όπως η Ελλάδα, καταδεικνύει τη δυνατότητα άσκησης υψηλής στρατηγικής και επιρροής. Στόχος της διατριβής, μέσω της ενδελεχούς διερεύνησης και των συμπερασμάτων στα οποία καταλήγει – με τις δυνατότητες που το χρησιμοποιούμενο εύρος της βιβλιογραφίας παρέχει - είναι να υπογραμμίσει ότι αν δεν είναι ανέφικτο, σίγουρα απαιτείται μια κοσμογονία προκειμένου να επιτευχθεί το ευρωπαϊκό ομοσπονδιακό μοντέλο διακυβέρνησης με την παράλληλη παύση των διαφορετικών πολιτικών ανάμεσα στα κράτη μέλη σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, άμυνας, ασφάλειας και διπλωματίας. Προς αυτή την κατεύθυνση κομβικό επιχείρημα συνιστά η σύνδεση της δυνητικής ομοσπονδοποίησης με θέματα επιβίωσης, αυτοβοήθειας και ασφαλείας των κρατών μελών στα πλαίσια του διεθνούς κρατο-κεντρικού περιβάλλοντος. Σε δεύτερο χρόνο θα γίνει προσπάθεια, μέσα από την ίδια μεθοδολογία και με τη χρήση ιστορικών - και μη - παραδειγμάτων, και αφού προηγουμένως αναλυθεί η έννοια του «μικρού» κράτους στα πλαίσια της ΕΕ, να τονισθεί πως ακόμη και ένας «Δαυίδ» έχει τη δυνατότητα χάραξης υψηλής μακροπρόθεσμης στρατηγικής. Τέλος, θα υποβληθούν προτάσεις μετεξέλιξης του «μικρού» σε «έξυπνο» κράτος και πως αυτή μπορεί να προσαρμοστεί στα σύγχρονα ελληνικά δεδομένα, στα πλαίσια της οξύτατης οικονομικής κρίσης που αυτό βιώνει.