Σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και η έννοια της επίθεσης στο διεθνές δίκαιο. Ο Κυβερνοπόλεμος, υπό το πρίσμα του NATO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων του 21ου αιώνα.

Abstract

Ο κυβερνοπόλεμος είναι η πραγματοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων με εικονικά μέσα. Συνίσταται στη χρήση του κυβερνοχώρου από τα κράτη ώστε αυτά να επιτύχουν το ίδιο αποτέλεσμα που επιδιώκουν μέσω της χρήσης συμβατικών στρατιωτικών δυνάμεων: να αποκτήσουν πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστικών κρατών ή να αποτρέψουν τα εχθρικά κράτη να αποκτήσουν πλεονέκτημα έναντι των πρώτων. Στον πραγματικό κόσμο μόνο τα κράτη κάνουν πολέμους, τουλάχιστο με τη μορφή που έχει ο συμβατικός πόλεμος. Έτσι η διαφοροποίηση μεταξύ πράξεων που στοχεύουν στην διατάραξη της εσωτερικής ασφάλειας (έγκλημα, τρομοκρατία) και αυτών που στοχεύουν στην διατάραξη της εξωτερικής ασφάλειας (πόλεμος) είναι εύκολη. Ο Κυβερνοπόλεμος καταργεί την ευκρίνεια της διαχωριστικής αυτής γραμμής καθιστώντας δυσδιάκριτο το ποιά πράξη συνιστά κυβερνοέγκλημα, κυβερνοτρομακρατία ή κυβερνοπόλεμο. Τα δύο κυριότερα σημεία που ο κυβερνοπόλεμος παρουσιάζει προβλήματα από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου στρέφονται γύρω από την έννοια της διάκρισης και την έννοια της ουδετερότητας. Έτσι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο κυβερνοπόλεμος αποτελεί εξαιρετική περίπτωση πρόκλησης και παραβίασης των δύο αυτών αρχών του διεθνούς δικαίου, τουλάχιστον με την σημερινή του μορφή, η οποία δεν έχει κάποιες ειδικές προβλέψεις αλλά ούτε και ερμηνευτική καθοδήγηση σχετικά με τον κυβερνοπόλεμο. Στη σημερινή πραγματικότητα είναι πολλά τα κράτη που έχουν δυνατότητες κυβερνοπολέμου. Επιπλέον, υπάρχουν και μη κρατικοί δρώντες με παρόμοιες δυνατότητες. Σε επίπεδο πρόληψης και αντιμετώπισης του κυβερνοπολέμου παρατηρούνται συνομαδόσεις κρατών που συχνά έχουν τη μορφή ήδη υπαρχουσών αμυντικών συμμαχιών, όπως το NATO, με διευρυμένες όμως αρμοδιότητες που συμπεριλαμβάνουν και την κυβερνοάμυνα. Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στερούμενη ουσιαστικής αυτόνομης στρατιωτικής δύναμης (ευρωστρατού) δεν παρουσιάζει κάποια συνεκτικό σχέδιο αντιμετώπισης του κυβερνοπολέμου, κάτι που επαφίεται στα κράτη μέλη ξεχωριστά. Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι αρκετά μέλη κράτη της ΕΕ διαθέτουν γνώση, μέσα και εμπειρία στις επιχειρήσεις κυβερνοπολέμου που όμως δεν είναι διατεθειμένες να μοιραστούν (έστω και σε στοιχειώδες επίπεδο) με το σύνολο των λοιπών κρατών. Έτσι, η κυβερνοάμυνα στην ΕΕ αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις έχουν εντοπίσει την προστιθέμενη επιχειρησιακή αξία που προσδίδει ο κυβερνοπόλεμος στο διευρυμένο σύγχρονο πεδίο των επιχειρήσεων. Έχουν γίνει πολλά βήματα, κυρίως στον τομέα της κυβερνοάμυνας, με το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας να δίνει τις κατευθύνσεις και να έχει την θεσμική ευθύνη της εκτέλεσης των επιχειρήσεων στον κυβερνοχώρο.