Τα Ελληνικά Διλήμματα Ασφαλείας υπό το Πρίσμα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας

Abstract

Μία από τις σημαντικότερες αν και ανεπαρκώς μελετημένες δυναμικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) αφορά στην αποτελεσματικότητά της να ενσωματώνει τα διλήμματα ασφαλείας των κρατών-μελών της. Με το ΝΑΤΟ να δεσπόζει στο πεδίο της συλλογικής ασφάλειας της Γηραιάς Ηπείρου, η αφετηρία της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας (ΕΠΑΑ) το 1999, δημιούργησε μια ενδιαφέρουσα επιλογή ασφαλείας και σιωπηρά δίχασε τα κράτη-μέλη της ΕΕ που ανήκουν στο ΝΑΤΟ σε «Ατλαντιστές» και «Ευρωπαϊστές», με διακύβευμα την αποφυγή δημιουργίας ενός δεύτερου ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα με το κυριότερο δίλημμα ασφάλειας της να προέρχεται από την Τουρκία, ένα επίσης μέλος του ΝΑΤΟ, διατηρεί σταθερή θέση στην ομάδα των «Ευρωπαϊστών», επιζητώντας να συνδιαμορφώσει την εξελισσόμενη ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική ως συμπλήρωμα του ΝΑΤΟ, σε εγγύηση της εθνική της ασφάλειας. Ενώ οι ελληνικές προτεραιότητες όσον αφορά την ασφάλεια, έχουν διατηρηθεί αξιοσημείωτα σταθερές, η φιλόδοξη ευρωπαϊκή πολιτική άμυνας έχει υποστεί αρκετές διακυμάνσεις, αντικατοπτρίζοντας τις φάσεις ανάπτυξής της. Ως αποτέλεσμα, οι προσδοκίες της Ελλάδας από την ΕΠΑΑ, αναφορικά με τα διλήμματα ασφαλείας της, έχουν υποστεί αντίστοιχες ταλαντεύσεις, με περιόδους θετικών μηνυμάτων να διαδέχονται περιόδους απογοητεύσεων και αντίστροφα. Επί αυτής βάσης, η παρούσα εργασία επιχειρεί να αποσαφηνίσει τις ελληνικές αντιλήψεις για τους παρόχους ασφαλείας της, να μελετήσει το βαθμό που τα ελληνικά διλήμματα ασφάλειας καλύπτονται μέσω της ΕΠΑΑ και τελικά να διερευνήσει εάν η ΕΕ αποτελεί επαρκή πάροχο ασφάλειας για την Ελλάδα. Υποστηρίζεται ότι τα διλήμματα ασφαλείας που απορρέουν από ζητήματα εδαφικής ασφάλειας των κρατών-μελών της ΕΕ, ιδίως της Ελλάδας, δεν δύνανται να καλυφθούν πλήρως υπό την αιγίδα της ΚΠΑΑ. Πιο συγκεκριμένα, μέσω της ΕΠΑΑ, που πλέον έχει μετονομαστεί σε ΚΠΑΑ, δεν καλύπτονται πλήρως τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, εάν για την υπεράσπισή τους ζητηθεί μια ευρωπαϊκή κοινή στρατιωτική απάντηση