Ο εσωτερικός έλεγχος σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Abstract

Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικών δραστηριοτήτων παγκοσμίως. Σήμερα, στην Ελλάδα οι μεταποιητικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν μειωθεί και συρρικνωθεί λόγω της οικονομικής κρίσης. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια ο εσωτερικός μηχανισμός ελέγχου είναι ένα μέσο και ένας τρόπος για να κατευθύνουν, να ελέγξουν και να μετρήσουν τους πόρους των ΜΜΕ. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η εφαρμογή διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς επίσης παρουσιάζεται και η σχετική μεθοδολογία. O εσωτερικός έλεγχος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη όσο και στην ανίχνευση της απάτης, καθώς και στη προστασία φυσικών και άυλων πόρων για το λόγο ότι βοηθάει τις επιχειρήσεις να έχουν υψηλή απόδοση κατά τη λειτουργία τους. Η παρακάτω εργασία εξετάζει και περιγράφει την αποτελεσματικότητα του συστήματος εσωτερικού ελέγχου στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Αναλυτικότερα, αρχικά πραγματοποιείται αναφορά στις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης και στη χρησιμότητα εφαρμογής τους στις σύγχρονες επιχειρήσεις, όπως επίσης και στην αναγκαιότητα ύπαρξης πλαισίου διαχείρισης κινδύνων με απώτερο στόχο την αποτελεσματικότερη διαχείριση τους. Επιπροσθέτως, αναλύεται η συνεισφορά του εσωτερικού ελέγχου στην αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση και γίνεται αναφορά στο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, όπως επίσης και στο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο εσωτερικός ελεγκτής στην πρόληψη της απάτης. Η μελέτη επικεντρώνεται σε πέντε κύριες συνιστώσες του εσωτερικού ελέγχου και των επιπτώσεων τους με στόχο την επίτευξη των στόχων της εταιρείας. Με τον τρόπο αυτό, η μελέτη συνεισφέρει στην καλύτερη αποτελεσματική κατανόηση του εσωτερικού ελέγχου που μπορεί να ισχύει στα πλαίσια των ΜΜΕ και καθιερώνει θεωρητικά τα χαρακτηριστικά ενός αποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου για τις ΜΜΕ του δείγματος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου δημιουργείται το εξής ερώτημα: “Σε ποιο βαθμό το σύστημα εσωτερικών ελέγχων των ΜΜΕ συμμορφώνεται με τις αρχές του αποτελεσματικού εσωτερικού ελέγχου;”. Δεδομένου ότι, οι μικρές μεσαίες επιχειρήσεις δε διαθέτουν τους πόρους και την τεχνογνωσία για να έχουν σε μόνιμη βάση λειτουργία εσωτερικού ελέγχου, ενδείκνυται η εφαρμογή των διαδικασιών μέσω ανάθεσης της λειτουργίας σε εξωτερικό συνεργάτη, ώστε να μπορεί να επικεντρωθεί η επιχείρηση στις βασικές λειτουργίες της. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι τύποι και τα πλεονεκτήματα της ανάθεσης και πραγματοποιείται αναλυτική περιγραφή των βημάτων της μεθοδολογίας, τα οποία διαχωρίζονται σε βήματα σχεδιασμού και βήματα υλοποίησης. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει Στρατηγική Ανάλυση, Αξιολόγηση Επιχειρησιακών Κινδύνων και Ανάπτυξη Πλάνου Ελέγχου. Η υλοποίηση περιλαμβάνει Υλοποίηση Πλάνου Ελέγχου, Σύνταξη Έκθεσης Ελέγχου και Υλοποίηση διορθωτικών ενεργειών. Η εργασία ολοκληρώνεται με συμπεράσματα, σύμφωνα με τη συμβολή που παρέχεται από τον εσωτερικό έλεγχο για βελτίωση της λειτουργίας και των διαδικασιών της εταιρείας. Η εφαρμογή ενός πλαισίου συστηματικού ελέγχου και συνεχούς παρακολούθησης των λειτουργιών, των συστημάτων, των συναλλαγών και των σημείων ελέγχου, είναι σε θέση να υποστηρίξει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου, να βελτιώσει τη διαχείριση των κινδύνων και την εποπτεία των σημείων ελέγχου και να εξασφαλίσει μεγαλύτερη διαφάνεια στον οργανισμό. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο εσωτερικός έλεγχος σε περιόδους ύφεσης. Παρουσιάζονται τρόποι βελτίωσης της λειτουργίας του, ενώ παράλληλα αναλύεται η σταδιακή αλλαγή στην προσέγγιση του εσωτερικού ελέγχου από την απλή συμμόρφωση και επιβεβαίωση της λειτουργίας των σημείων ελέγχου στη διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των κινδύνων. Τέλος, από έρευνες και μελέτες έχει αποδειχθεί και διαπιστωθεί ότι σε αντίθεση με ό,τι λέγεται γενικά, οι ΜΜΕ έχουν επίγνωση της σημασίας που έχει ένα σύστημα εσωτερικού ελέγχου. Πράγματι, τα κύρια χαρακτηριστικά ενός αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου που ισχύουν για τις ΜΜΕ έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα υγιές περιβάλλον παρακολούθησης, η διαδικασία αξιολόγησης του κινδύνου, οι λειτουργικές δραστηριότητες ελέγχου, το αποτελεσματικό σύστημα πληροφόρησης και επικοινωνίας, η αποτελεσματική παρακολούθηση και το σύστημα αξιολόγησης. Επομένως, τα κύρια ευρήματα της έρευνας εντάσσονται σε θεωρητικό πλαίσιο.