Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης: εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες.

Abstract

Στόχο της διπλωματικής εργασίας θα αποτελέσει ο εντοπισμός και η κατάδειξη των βασικότερων αιτιών που οδήγησαν στην κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Τα αίτια αυτά θα αναζητηθούν τόσο σε ενδοκρατικό όσο και σε διακρατικό επίπεδο, δηλαδή όχι μόνο στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ αλλά και στις πολιτικές και διπλωματικές της επιλογές σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη ως ένας από τους σημαντικότερους δρώντες του διεθνούς συστήματος για την χρονική περίοδο που θα τεθεί υπό εξέταση. Για να επιτευχθεί ο στόχος του εντοπισμού των καταλυτικών για την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης παραγόντων, θα επιχειρηθείιστορική παράθεση των γεγονότων με χρονολογική σειρά. Η ιστορική αυτή αναδρομή θα ξεκινήσει από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, εκ του οποίου η Σοβιετική Ένωση αναδύθηκε νικήτρια και από άποψη ισχύος σε διεθνές επίπεδο ήρθε στο προσκήνιο ως μεγάλη δύναμη, έως την τελική κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του διπολισμού. Ουσιαστικά, θα καλυφθεί ολόκληρη η περίοδος αυτή που είναι ευρέως γνωστή ως η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου. Κατά την εξιστόρηση των γεγονότων θα πραγματοποιείται επισήμανση των παραγόντων αυτών που φαίνεται να επηρέασαν ή ακόμα και να καθόρισαν την έκβαση της ιστορίας, δηλαδή την απορρύθμιση και σε τελικό στάδιο την διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Επιπλέον, στη διπλωματική εργασία θα συμπεριληφθεί η καταγραφή των δράσεων και των αλλαγών που επέφεραν όλοι οι σοβιετκοί ηγέτες, από τον Ιωσήφ Στάλιν έως τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ιδιαίτερη προσοχή βέβαια θα δοθεί στην περίοδο κατά την οποία στην ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης βρέθηκε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και στις αλλαγές που ο ίδιος επέφερε με τις πολιτικές του επιλογές και πεποιθήσεις, τόσο στο εσωτερικό της σοβιετικής κοινωνίας όσο και στις σχέσεις που διατηρούσε η Σοβιετική Ένωση με τα υπόλοιπα κράτη του διεθνούς συστήματος, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις σχέσεις που χαρακτήριζαν την τελευταία με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Οι αλλαγές που εισήγαγε ο Γκορμπατσόφ στην ΕΣΣΔ, όπως για παράδειγμα η περεστρόικα, ο τρόπος που ο τελευταίος αντιμετώπισε τις επαναστάσεις που έκαναν την εμφάνισή τους στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και ο χειρισμός κρίσιμων ζητημάτων όπως η κούρσα εξοπλισμών και οι σχέσεις της Σοβιετικής Ένωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, θα αναλυθούν και θα εξεταστούν εξίσου. Ως βασικός σκοπός θα τεθεί η αποφυγή επικέντρωσης σε ένα μόνο αίτιο και η μείωση όσο το δυνατόν περισσότερο των πιθανοτήτων επηρεασμού και αλλοίωσης των συμπερασμάτων από υποκειμενικές απόψεις. Τέλος, η προσωπική μου άποψη θα ειπωθεί στο τελικό στάδιο της διπλωματικής, αλλά επιθυμητό στόχο θα αποτελέσει η εργασία να αφήνει περιθώρια στον αναγνώστη να καταλήξει στα δικά του προσωπικά συμπεράσματα.