Η επιχείρηση Αλλατίνη: πτυχές από την επιχειρηματικότητα της Θεσσαλονίκης στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

Abstract

Στα τέλη του 19ου αιώνα οι Εβραίοι κυριαρχούσαν σε όλους τους τομείς της οικονομικής ζωής της πόλης. Το μονοπώλιο που κατείχαν στις εμπορικές και χρηματιστικές συναλλαγές, τους οδήγησαν στην πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων. Κυρίαρχη επιχειρηματική οικογένεια, με ιταλική υπηκοότητα, ήταν οι Αλλατίνι (Allatini). Η ίδρυση εμπορικών οίκων σε λιμάνια της Ευρώπης και οι εξαγωγές δημητριακών τούς έδωσαν την ευκαιρία να αποκομίσουν πολλά κέρδη και να επεκταθούν και σε άλλες δραστηριότητες. Ίδρυσαν τα μεγαλύτερα εργοστάσια της πόλης και συμμετείχαν στην ίδρυση της Τράπεζας Θεσσαλονίκης. Το 1911, όμως, θα εγκαταλείψουν την πόλη εξαιτίας του ιταλοτουρκικού πολέμου και των μέτρων που πήρε η Οθωμανική Αυτοκρατορία σε βάρος των Ιταλών υπηκόων. Παρόλα αυτά θα συνεχίσουν να επηρεάζουν την ιστορία της πόλης. Οι πολυτελείς επαύλεις τους, ο αλευρόμυλος, το κεραμοποιείο και η τράπεζα θα γίνουν μάρτυρες των αλλαγών που επέφερε η παρουσία αυτής της μεγάλης επιχειρηματικής οικογένειας. Σκοπός της παρούσας εργασίας, είναι να προβάλλει το πλούσιο επιχειρηματικό και βιομηχανικό παρελθόν της «Αλλατίνη», αναδεικνύοντας παράλληλα πτυχές από την οικονομική και κοινωνική ιστορία της Θεσσαλονίκης στο πρώτο μισό του 20ου. Η εργασία αποτελείται από τρία κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο θα επιχειρηθεί μια οικονομική και κοινωνική προσέγγιση της Θεσσαλονίκης, χωρισμένη σε δύο διαφορετικές περιόδους. Η πρώτη περιλαμβάνει την πόλη κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, η οποία καθορίζονταν από τις συνθήκες και τις πολιτικές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η δεύτερη, την περίοδο από την απελευθέρωσή της μέχρι το τέλος της μεσοπολεμικής περιόδου, όπου η πορεία της Θεσσαλονίκης ταυτίστηκε με αυτή του ελληνικού κράτους. Το δεύτερο κεφάλαιο της εργασίας περιλαμβάνει τις σημαντικότερες επιχειρήσεις του δευτερογενούς τομέα, που άφησαν το στίγμα τους στην επιχειρηματική ζωή της Θεσσαλονίκης και την καθιέρωσαν ως το μεγαλύτερο βιομηχανικό πυρήνα της Μακεδονίας, μέχρι το τέλος του Μεσοπολέμου. Στο τελευταίο κεφάλαιο θα παρουσιαστεί η πορεία της επιχείρησης Αλλατίνη μέσα από το αρχείο της εταιρείας και σε συνάρτηση με την οικονομική και κοινωνική ιστορία της Θεσσαλονίκης. Τέλος, στον επίλογο της εργασίας θα παρουσιαστούν τα συμπεράσματα.