Η συμβολή των λογιστικών μεθόδων αποτίμησης στην πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση - Βιβλιογραφική και κριτική διερεύνηση.

Abstract

Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής το 2007 επηρέασε ένα μεγάλο μέρος ολόκληρου του πλανήτη. Η κυβερνητική πολιτική των ΗΠΑ, η οποία στηρίχθηκε στη νομισματική χαλάρωση και στα χαμηλά επιτόκια, σε συνδυασμό με την πολιτική των τραπεζών για παροχή δανείων χαμηλής διασφάλισης (τα λεγόμενα subprimes), δεδομένου πως δεν ελέγχονταν η πιστοληπτική ικανότητα των δανειοληπτών προτού την χορήγηση των δανείων, έχουν δεχτεί ισχυρή κριτική και αποτελούν τους κύριους υπαίτιους της δημιουργίας της κρίσης. Παράλληλα με όλα τα προβλήματα που εμφανίστηκαν στην οικονομία μετά το ξέσπασμα της κρίσης και με ορισμένα από αυτά να συνεχίζουν να υφίστανται έως και σήμερα, αναφέρθηκε έντονα και ο ρόλος που διαδραμάτισε η λογιστική επιστήμη στην όξυνση της κατάστασης. Πιο συγκεκριμένα, ορισμένες ομάδες συμφερόντων που επλήγησαν έντονα από την κατάσταση στην οποία εισήλθε η οικονομία (πχ τραπεζίτες) όπως και επιστήμονες της λογιστικής, κατηγόρησαν ευθέως τα λογιστικά πρότυπα και πιο συγκεκριμένα τη μέθοδο αποτίμησης της εύλογης αξίας για την επιδείνωση της οικονομικής θέσης των τραπεζών και για τις συνέπειες που εμφανίζονται στην οικονομία από τη χρήση της μεθόδου, ειδικά σε περιόδους κρίσης. Όπως υποστηρίζουν, η εφαρμογή της λογιστικής της εύλογης αξίας για την αποτίμηση ενός μεγάλου μέρους των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων σε περιόδους ύφεσης, οδηγεί σε άμεση εμφάνιση ζημιών στις οικονομικές καταστάσεις οι οποίες πλήττουν την κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα των επιχειρήσεων και οδηγούν την οικονομία σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση, δημιουργώντας ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων. Από την άλλη μεριά, αρκετοί επιστήμονες της λογιστικής που είναι υποστηρικτές της μεθόδου της εύλογης αξίας, όπως και ορισμένοι αξιοσημείωτοι οικονομικοί οργανισμοί που σχετίζονται άμεση με την επιστήμη αυτή (FASB, IASB, SEC, ACCA κτλ) έσπευσαν να υπεραμυνθούν της χρήσης της εύλογης αξίας, υποστηρίζοντας πως προωθεί την σαφήνεια, τη διαφάνεια και πως είναι η πιο κατάλληλη και σχετική μέθοδος αποτίμησης για τα χρηματοοικονομικά μέσα και τις πληροφοριακές ανάγκες των επενδυτών, αντικρούοντας τα όποια επιχειρήματα για πρόκληση αρνητικών φαινομένων ντόμινο και μόλυνση της οικονομίας. Η παρούσα εργασία αναφέρεται εκτενώς στο ρόλο που διαδραμάτισε η λογιστική επιστήμη στην πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση, εξετάζοντας τα επιχειρήματα τόσο των υπέρμαχων όσο και των επικριτών της λογιστικής της εύλογης αξίας.