Please use this identifier to cite or link to this item: http://dspace.lib.uom.gr/handle/2159/15714
Author: Μαραγκουδάκης, Δημήτρης
Title: Ελλάδα, Τουρκία, Ισραήλ. Τρίγωνο στρατηγικής τριβής και πολιτικών αναταράξεων στη μεταψυχροπολεμική περίοδο.
Date Issued: 2013
Department: Πρόγραμμα Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Διεθνείς Σπουδές
Supervisor: Λίτσας, Σπυρίδων
Abstract: Ελλάδα, Τουρκία και Ισραήλ: τρεις εθνοκρατικές οντότητες με διαφορετικές ιστορικές καταβολές, δυνατότητες, ρόλο και στάση απέναντι στη διεθνοπολιτική πραγματικότητα, οι οποίες καλούνται να διαχειριστούν διαφορετικές προκλήσεις, ευκαιρίες και απειλές που αναφύονται ως απότοκες της ρευστότητας της μεταψυχροπολεμικής περιόδου στο σκηνικό της Ανατολικής Μεσογείου, της Β. Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Ελλάδα, Τουρκία και Ισραήλ βρίσκονται στο επίκεντρο της παρούσας εργασίας, της οποίας ο αντικειμενικός σκοπός είναι διττός: Πρώτον, η εξέταση της διεθνούς παρουσίας των τριών αυτών εθνοκρατικών δρώντων και δεύτερον, η ανάλυση των μεταξύ τους αναπτυσσόμενων σχέσεων κατά τη μεταψυχροπολεμική περίοδο και ιδιαίτερα στην τρέχουσα διεθνοπολιτική συγκυρία. Η εργασία διακρίνεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος, υπό το πρίσμα της ρεαλιστικής θεώρησης, εξετάζεται η ιστορικο – κοινωνική παρουσία των τριών παραγόντων – μέσα από μια συνοπτική ιστορική αναδρομή από την δημιουργία του νεοελληνικού κράτους, της τουρκικής δημοκρατίας και του Ισραήλ – διερευνώνται τα χαρακτηριστικά και οι στοχεύσεις της Υψηλής τους Στρατηγικής και εξετάζεται η Στρατιωτική Στρατηγική τους. Το δεύτερο μέρος, αφορά στις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των τριών κρατών, η ανάλυση των οποίων γίνεται με τη βοήθεια των θεωρητικών εργαλείων που προκύπτουν από τη συνοπτική μελέτη της θεωρίας των συμμαχιών και πραγματεύεται τα σημεία τριβής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, τις Ελληνο-ισραηλινές και τις Τουρκο – ισραηλινές σχέσεις κατά τη ψυχροπολεμική και μεταψυχροπολεμική περίοδο. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανάλυση των τριγωνικών σχέσεων της τρέχουσας περιόδου, η προσέγγιση των οποίων γίνεται μέσα από το πρίσμα της δυναμικής της Αραβικής Άνοιξης και των εξελίξεων στον ενεργειακό τομέα στη Νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Στο δε τρίτο μέρος, στα πλαίσια μιας συγκριτικής αξιολογικής διαδικασίας, αποτυπώνονται τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την προηγηθείσα ανάλυση. Καταδεικνύεται ότι Ελλάδα, Τουρκία και Ισραήλ συνιστούν τρεις καθ΄ όλα διαφορετικές περιπτώσεις τόσο ως προς την πολιτική τους ακτινοβολία στο διεθνές γίγνεσθαι – απότοκη και αντανάκλαση της ιδιαίτερης κοινωνικοϊστορικής παρουσίας της καθεμίας – όσο και ως προς τους τρόπους με τους οποίους επιδιώκουν την προώθηση των υπέρτερων εθνικών τους στόχων. Η Τουρκία συνιστά μια εθνοκρατική οντότητα της οποίας η δυναμική εκδιπλώνεται πέραν των συνόρων της, διεκδικώντας όχι μόνο τον ρόλο του περιφερειακού ηγεμόνα αλλά και τη διεύρυνση της επιρροής της σε παγκόσμιο επίπεδο. Αντίθετα, η διεθνής ακτινοβολία της Ελλάδας, σε ακολουθία της συνεχούς συρρίκνωσης του ελληνικού έθνους, βαίνει διαρκώς μειούμενη και, κινούμενη στα όρια της εσωτερικής κατάρρευσης, πασχίζει, κατά τρόπο παθητικό, για την επιβίωσή της. Το δε Ισραήλ, στην αυγή του 21ου αιώνα, όπως άλλωστε και καθ΄ όλη τη διάρκεια της ύπαρξής του, μέσω της χρήσης βίας και της απειλής χρήσης βίας σε ένα καθ’ όλα εχθρικό περιβάλλον, διεκδικεί τη διατήρηση του οντολογικού του είναι, διαδραματίζοντας, διαχρονικά, ένα ρόλο πρωταγωνιστικό στην περιφέρεια του αλλά και έναν ρόλο ρυθμιστικό στα δρώμενα της παγκόσμιας διεθνούς σκηνής. Η ελληνοτουρκική διαμάχη, οι εχθρικές σχέσεις του Ισραήλ με Αραβικά κράτη και το Ιράν (μετά το 1979) και οι ασκούμενες επί του τριγώνου πιέσεις από τις Μεγάλες Δυνάμεις προσδιορίζονται ως οι κύριοι παράγοντες διαμόρφωσης των τριγωνικών σχέσεων, συναρτήσει των οποίων εξετάζονται οι προοπτικές του υπό διαμόρφωση άξονα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Υποστηρίζεται ότι, το μέλλον της νεοσυσταθείσας Ελληνο-ισραηλινής συμμαχίας εξαρτάται των εξελίξεων και στις τρεις πλευρές του τριγώνου: Πρώτον, από τις εξελίξεις στο δίπολο Τουρκίας Ισραήλ, καθώς πλήρης αποκατάσταση των Τουρκο-ισραηλινών σχέσεων αυτομάτως θέτει εν αμφιβόλω τον άξονα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Δεύτερον, από τη στάση της Ελλάδας έναντι του νεοοθωμανικού επεκτατισμού της Τουρκίας. Τρίτον, από την ικανότητα της Ελλάδας να αυξήσει το ειδικό της βάρος τόσο στα πλαίσια της ετεροβαρούς Ελληνο - ισραηλινής συμμαχίας όσο και στη διεθνή αρένα, ακολουθώντας την κατάλληλη στρατηγική ώστε να αποκαταστήσει τη φήμη του «αξιόπιστου» συμμάχου και να οικοδομήσει συνθήκες αμοιβαίας και επωφελούς συνεργασίας. Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι, η συγκαιρινή εποχή είναι καθοριστική για το μέλλον του δοκιμαζόμενου σε όλα τα επίπεδα Ελληνισμού στην Ελλάδα και στην Κύπρο, το οποίο, με βάση τα σημερινά δεδομένα, προδιαγράφεται εξαιρετικά δυσοίωνο. Το μέλλον της μικρής Ελλάδας και οι σχέσεις της με την Τουρκία και το Ισραήλ θα καθοριστούν από την ικανότητά της ως προς την άσκηση πολιτικής που αρμόζει σε μεγάλο παίκτη της διεθνούς αρένας.
Keywords: Ελλάδα
Τουρκία
Ισραήλ
Διεθνείς σχέσεις
Στρατηγικές τριβής
Υψηλή στρατηγική
Αμυντικό δόγμα
Ρεαλιστική θεώρηση
Θεωρία Συμμαχιών
Ισχύς
Αραβική Άνοιξη
Εσωτερική εξισορρόπηση
Εξωτερική εξισορρόπηση
Υδρογονάνθρακες
Ψυχροπολεμική περίοδος
Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ)
Information: Διπλωματική εργασία--Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, 2013.
Appears in Collections:ΠΜΣ Διεθνείς Σπουδές (M)

Files in This Item:
File Description SizeFormat 
MaragkoudakisDimitrisMsc2013.pdf1.94 MBAdobe PDFView/Open


This item is licensed under a Creative Commons License Creative Commons