Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης και οι επιδράσεις των αξιολογήσεών τους στην πορεία και την εξέλιξη της πιστοληπτικής ικανότητας, των οικονομικών μεγεθών και δραστηριοτήτων των επιμέρους κρατών-μελών της Ευρωζώνης.

Abstract

Το πέρασμα από μία περίοδο ευημερίας, άνθησης και αλματώδους ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο σε μία περίοδο βαθειάς πολιτικοοικονομικής ύφεσης και κρίσης αξιών κατέστησε επιβεβλημένη την ανάγκη για παρουσία ενός ανεξάρτητου φορέα αντικειμενικής αξιολόγησης των παραγόντων που συνιστούν και συνθέτουν την παγκόσμια αγορά, ώστε να προστατευθούν οι επενδυτές της και να επιτυγχάνεται η εύρυθμη λειτουργία και η αυτορύθμισή της. Το πεδίο αυτό καλύφθηκε από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι οίκοι Standard & Poor’s, Moody’s και Fitch Ratings, οι οποίοι ως διαμεσολαβητές πληροφόρησης, και παρά τη έκθεσή τους σε συγκρούσεις συμφερόντων και ηθικών αντινομιών, αναδείχθηκαν σε ρυθμιστικούς παράγοντες της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα τελευταία χρόνια οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης και οι εκπονούμενες από αυτούς μελέτες και δημοσιεύσεις, που αφορούν την εξέλιξη της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών και οργανισμών, και οι συνακόλουθες αυτών γνωμοδοτήσεις έχουν στοχοποιηθεί από πλήθος παγκοσμίου βεληνεκούς θεσμικών φορέων και κυβερνήσεων επιμέρους κρατών. Η υποβάθμιση ή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας ενός κράτους εκ μέρους των τριών παγκοσμίως αναγνωρισμένων οίκων αρκεί για τη διαμόρφωση ευμενούς ή δυσμενούς κλίματος στις διεθνείς αγορές, με συνακόλουθο αποτέλεσμα την εκτίναξη ή μείωση του κόστους δανεισμού του και του ύψους του δημόσιου χρέους του. Στην παρούσα μελέτη διερευνάται ο τρόπος λειτουργίας των οίκων αξιολόγησης και οι διαδικασίες επεξεργασίας και ανάρτησης των βαθμολογιών τους, το επίπεδο της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης και της αλληλοσυσχέτισης των αξιολογήσεών τους, καθώς και η έκταση της επιρροής των αξιολογήσεών τους επί της πιστοληπτικής ικανότητας των κρατών-μελών της Ευρωζώνης στο κόστος δανεισμού τους και στην ένταση της κρίσης εντός των τειχών της. Τα αποτελέσματα πιστοποιούν το μεγάλο βαθμό συσχέτισης των βαθμολογιών μεταξύ διαφορετικών οίκων, όπως, επίσης, και τη σαφή επίδραση των αξιολογήσεων της πιστοληπτικής ικανότητας εκ μέρους των οίκων επί των κρατών-μελών της Ευρωζώνης και του κόστους δανεισμού τους. Επιβεβαιώνεται η ενισχυτική δράση των υποβαθμίσεων των διεθνών οίκων αξιολόγησης επί της εντεινόμενης κρίσης, χωρίς όμως να αποτελούν τον θεμελιώδη και αποκλειστικό παράγοντα αυτής.