Σύγχρονος ρεπουμπλικανισμός και οι προσεγγίσεις του για «πολιτειακή οικονομία».

Abstract

Η εργασία παρουσιάζει τα πιο βασικά σημεία της πολιτικής θεωρίας και φιλοσοφίας του σύγχρονου ρεπουμπλικανισμού, δίνοντας έμφαση στην οικονομική της διάσταση, την οποία ο Richard Dagger ονομάζει «πολιτειακή οικονομία» (civic economy) (Dagger, 2006, σ. 156).

Άλλοι όροι που χρησιμοποιούνται γενικά για το θεωρητικό ρεύμα είναι «πολιτειακός ρεπουμπλικανισμός» (civic republicanism), «νεο-ρεπουμπλικανισμός» (neo-republicanism) και «αριστοτελικός ρεπουμπλικανισμός», χωρίς να σημαίνει ότι όλες αυτές οι εκφάνσεις ταυτίζονται απόλυτα μεταξύ τους.

Κρίνεται αναγκαία για τη συνεπέστερη τεκμηρίωση του κυρίως θέματος, τη σύνδεση δηλαδή πολιτικής φιλοσοφίας και οικονομίας, η προηγούμενη παρουσίαση των βασικών θεματικών του σύγχρονου ρεπουμπλικανισμού, οι οποίες άλλωστε εμπλέκονται καθοριστικά στο ζήτημα της οικονομικής θεώρησης.

Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη.

Το πρώτο μέρος ξεκινάει με εισαγωγικό σημείωμα που οδηγεί σε σύντομη ιστορική αναδρομή, η οποία περιλαμβάνει και τη μετάβαση από τον κλασικό στο σύγχρονο ρεπουμπλικανισμό. Ακολουθεί η διάκριση των δύο σχολών σκέψης στα πλαίσιά του, της Νεο-Αθηναϊκής και της Νεο-Ρωμαϊκής και η παρουσίαση της υπέρτατης αξίας του, της ελευθερίας ως μη-κυριαρχία (freedom as non-domination) κατά τον ορισμό του Philip Pettit (1997, σ. 90). Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στο πολίτευμα, «το ελεύθερο κράτος», τον πολίτη και τα ηθικά χαρακτηριστικά του όπως τα αντιλαμβάνονται οι σύγχρονοι ρεπουμπλικάνοι. Κατόπιν εξετάζεται η διαφωνία που πυροδότησε την ανάπτυξη του συστήματος αντιλήψεων του vεο-ρεπουμπλικανισμού, αυτή με το ρεύμα του νεοφιλελευθερισμού [ή ελευθερισμού (Libertarianism) κατά την αμερικανική ορολογία]. Το πρώτο μέρος της εργασίας κλείνει με υποκεφάλαιο που θίγει το ζήτημα του πατριωτισμού και τη σύνδεσή του με το αίσθημα κοινότητας και την έννοια της «ιδιότητας του πολίτη» (citizenship).

Στη βάση των προαναφερομένων ακολουθεί το δεύτερο μέρος με γενικό θέμα τη νεο-ρεπουμπλικανική «πολιτειακή οικονομία», η οποία αναπτύσσεται σε δύο άξονες. Από τη σκοπιά του πολίτη με τις συμπεριφορές και τα χαρακτηριστικά του και από τη σκοπιά των πολιτικών διακυβέρνησης του κράτους και των θεσμών.