Η λογιστική αντιμετώπιση των άυλων περιουσιακών στοιχείων και της υπεραξίας βάσει των ελληνικών γενικά παραδεκτών λογιστικών αρχών (Γ.Π.Λ.Α.) και των διεθνών προτύπων χρηματοοικονομικής πληροφόρησης (Δ.Π.Χ.Π.).

Abstract

Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και η υπεραξία συνιστούν αναμφίβολα κρίσιμη περιοχή ενδιαφέροντος της λογιστικής επιστήμης και πρακτικής σε διεθνές επίπεδο. Το ζήτημα του εννοιολογικού τους προσδιορισμού και της λογιστικής τους αντιμετώπισης προσέλκυσε το ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής σκέψης για μία μακρά χρονική περίοδο. Χωρίς καμία αμφιβολία, η προσέγγιση τους, συγκαταλέγεται μεταξύ των πλέον αντιφατικών ζητημάτων της σύγχρονης λογιστικής θεωρίας και πρακτικής. Στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, το περιβάλλον λειτουργίας των επιχειρήσεων και οι υπό εφαρμογή λογιστικοί κανόνες, αρχές και πρότυπα έχουν αλλάξει σημαντικά. Στο ευμετάβλητο αυτό πλαίσιο, η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην ποιότητα και την ακεραιότητα των λογιστικών καταστάσεων, όπως αυτές καταρτίζονται και δημοσιοποιούνται σήμερα από τις επιχειρήσεις, συνιστά αναμφίβολα παράγοντα μείζονος σημασίας. Στην κατεύθυνση αυτή, οι επιχειρήσεις σήμερα, ανεξάρτητα του μεγέθους τους και του τομέα δραστηριοποίησης τους, στο πλαίσιο εφαρμογής των διεθνών προτύπων χρηματοοικονομικής πληροφόρησης (Δ.Π.Χ.Π.), υποχρεούνται και παροτρύνονται να γνωστοποιούν κρίσιμες λογιστικές πληροφορίες. Η εκπόνηση της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποσκοπεί στην εκπλήρωση ενός διττού σκοπού. Από τη μία πλευρά, μέσω αυτής επιδιώκεται, η πλήρης κατανόηση και ερμηνεία των κυριότερων ζητημάτων που ανακύπτουν σήμερα κατά τη λογιστική αντιμετώπιση των άυλων περιουσιακών στοιχείων και της υπεραξίας στη σύγχρονη ελληνική αλλά και διεθνή λογιστική πραγματικότητα. Από την άλλη, μέσω αυτής επιχειρείται, η εξέταση του επιπέδου των γνωστοποιήσεων για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και την υπεραξία, όπως αυτό παρέχεται και καταγράφεται σήμερα στις λογιστικές καταστάσεις του συνόλου των εισηγμένων ελληνικών επιχειρήσεων, συναρτήσει του βαθμού επηρεασμού της παρουσίας τους από συγκεκριμένα επιχειρησιακά τους χαρακτηριστικά. Με σκοπό την εκπλήρωση του διττού αυτού σκοπού, πραγματοποιήθηκε από τη μία πλευρά, η συλλογή, ανάλυση και ερμηνεία των πλέον σύγχρονων ελληνικών και διεθνών βιβλιογραφικών πηγών που αναφέρονται και εστιάζονται στο αντικείμενο της λογιστικής αντιμετώπισης των άυλων περιουσιακών στοιχείων και της υπεραξίας. Στην κατεύθυνση αυτή, η σύνθεση και αξιοποίηση των ευρημάτων προγενέστερων ερευνητικών προσπαθειών που αναπτύχθηκαν από ακαδημαϊκούς, ερευνητές, οργανισμούς και επαγγελματικούς φορείς της σύγχρονης λογιστικής πρακτικής κρίθηκε αναγκαία. Από την άλλη, στο πλαίσιο της εμπειρικής έρευνας που πραγματοποιήθηκε, ο διενεργηθείς έλεγχος υποθέσεων, οδήγησε στην πλήρη κατανόηση των σχέσεων που σήμερα υφίστανται, ανάμεσα στο επίπεδο των παρεχόμενων γνωστοποιήσεων για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και την υπεραξία και σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά των εισηγμένων ελληνικών επιχειρήσεων. Μέσω της ουσιαστικής σύνθεσης και αξιοποίησης των κρίσιμων θεωρητικών και εμπειρικών συμπερασμάτων της παρούσας διδακτορικής διατριβής, φιλοδοξείται η θεμελίωση των αναγκαίων προϋποθέσεων για τη δόμηση και εφαρμογή στο μέλλον ενός ολιστικού πλαισίου λογιστικής αντιμετώπισης των άυλων περιουσιακών στοιχείων, της υπεραξίας και των γνωστοποιήσεων τους στη σύγχρονη ελληνική αλλά και διεθνή λογιστική θεωρία και πρακτική.

Intangible assets and goodwill constitute undoubted!/ critical area of interest in accounting science and practice internationally. The issue of their conceptual approach and accounting treatment has attracted the interest of academic community for a long period. Without any doubt, their approach is included among the most controversial issues of the modern accounting theory and practice as well. During the last two decades, the entrepreneurial environment and the applicable accounting rules, principles and standards have changed remarkably. In this volatile context, investors' confidence concerning the quality and integrity of financial statements, which recorded and published by businesses, recognized as an issue of considerable attention. Therefore, nowadays, businesses regardless of their size and the sector of their activity, in the context of the implementation of the international financial reporting standards (IFRS) are required and encouraged to disclose critical accounting information. The elaboration of this doctoral thesis aims to the fulfillment of a dual purpose. On the one hand, in the context of the current Greek and international accounting theory and practice, the thorough understanding and interpretation of the main issues raised concerning the accounting treatment of intangible assets and goodwill is intended. On the other hand, the examination of the disclosures level for the intangibles assets and the goodwill is attempted, as this level is recorded and published in this period of time in the financial statements of all listed Greek companies, in relation to the degree by which, their presence is influenced by their specific company's characteristics. In order to the accomplishment of this dual purpose, on the one hand, the collection, analysis and interpretation of the latest Greek and international literature sources referred and focused on the issue of the accounting treatment of intangible assets and goodwill was performed. In this direction, the composition and the utilization of the findings of previous research efforts developed by academics, researchers, organizations and professional bodies of modem accounting practice was necessary. On the other hand, in the context of the empirical research conducted, the performed hypothesis testing led to a complete understanding of the relationships that nowadays exist, between the level of the provided disclosures concerning the intangible assets and the goodwill and specific characteristics of Greek listed companies. Through the essential composition and utilization of this doctoral thesis' critical empirical findings, the foundation of the necessary requirements is aspired for structuring and implementing in the future, a holistic context for the accounting treatment of the intangible assets, the goodwill and their disclosures, not only in the current Greek but also in the international accounting theory and practice.