Παραδοσιακοί κ σύγχρονοι μέθοδοι μέτρησης της αποτελεσματικότητας & της κερδοφορίας: η περίπτωση των ελληνικών εισηγμένων τραπεζών στην περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Abstract

Το τραπεζικό σύστημα κάθε χώρας αποτελεί την ατμομηχανή για την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Για αυτό οι τράπεζες αποτελούν αντικείμενο πολλών μελετών, όπου εξετάζεται η σταθερότητά τους μέσω μεγεθών, όπως η κερδοφορία, η ρευστότητα ή η αποτελεσματικότητα. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής είναι η αξιολόγηση της κερδοφορίας και της αποτελεσματικότητας 13 ελληνικών εισηγμένων στο χρηματιστήριο τραπεζικών ιδρυμάτων μέσω υπολογισμού των βασικότερων αριθμοδεικτών, των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και παραμετρικών και μη παραμετρικών προσεγγίσεων για την δεκαετία 2000- 2010 και με ιδιαίτερη εστίαση στην επταετία 2004-2010 . Η περίοδος αυτή είναι κρίσιμη, καθώς περιλαμβάνει έτη πριν και μετά την είσοδο της Ελλάδας στην χρηματοπιστωτική κρίση. Επομένως, η παρούσα ανάλυση και τα αποτελέσματά της είναι πολύ σημαντικά για τη βιωσιμότητα και το μέλλον των ελληνικών τραπεζών, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες αβεβαιότητας. Αναλυτικότερα, στο κεφάλαιο 1 παρουσιάζονται τα αίτια της χρηματοοικονομικής κρίσεως και η προοπτική εξόδου της παγκόσμιας οικονομίας από την ύφεση. Στο κεφάλαιο 2 επιχειρείται εξέταση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κρίσης. Το κεφάλαιο 3 αναφέρεται στο παρόν και το μέλλον της ελληνικής κρίσης στις τράπεζες και στο κεφάλαιο 4 παραθέτονται προτάσεις για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Στο 5ο κεφάλαιο γίνεται ανάλυση μέσω αριθμοδεικτών τόσο διαχρονικά όσο και διατρωματικά. Για τη μέτρηση της κερδοφορίας χρησιμοποιήθηκαν οι ROE (προ και μετά φόρων), ROA (προ και μετά φόρων) και ο δείκτης Καθαρού Περιθωρίου Επιτοκίου/ Net Interest Margin, ενώ για την αποτελεσματικότητα το Σύνολο Λειτουργικών Εσόδων / Σύνολο Ενεργητικού και τα Καθαρά Κέρδη / Σύνολο Απασχολουμένων. Επίσης, θεωρώντας ότι κανένας αριθμοδείκτης δεν μπορεί να δώσει ξεκάθαρη εικόνα αν δεν συνδυαστεί με μία σειρά άλλων δεικτών ακόμα και διαφορετικών κατηγοριών, ψηλαφήσαμε τον πιστωτικό κίνδυνο των ιδρυμάτων μέσω δύο αριθμοδεικτών. Αυτοί είναι οι Προβλέψεις για Επισφαλείς Απαιτήσεις / Απαιτήσεις Κατά Πελατών και οι Απαιτήσεις Κατά Πελατών / Σύνολο Ενεργητικού. Ακόμα, μας ενδιέφερε εν όψει της κρίσης να αξιολογήσουμε την ρευστότητα και την φερεγγυότητα του τραπεζικού κλάδου και έτσι καταφύγαμε στη χρήση δύο αριθμοδεικτών οι οποίοι είναι οι (Ταμείο & Διαθέσιμα + Κρατικά και Άλλα Αξιόγραφα) / Σύνολο Ενεργητικού και Ίδια Κεφάλαια / Σύνολο Ενεργητικού. Στο επόμενο τραπεζών κεφάλαιο προβήκαμε σε διαστρωματική και διαχρονική εξέταση των τραπεζών μέσω της παραδοσιακής ανάλυσης των χρηματοοικονομικών τους καταστάσεων και πιο συγκεκριμένα μέσω συγκριτικών καταστάσεων, καταστάσεων κοινού μεγέθους, καταστάσεων τάσης και σύνθετων ετησίων ποσοστών ανάπτυξης. Ακόμα προβήκαμε σε υπολογισμό του μέσου ρυθμού μεταβολής βασικών μεγεθών και αριθμοδεικτών καθώς και σε υπολογισμό προβλέψεων για τα επόμενα δύο έτη, μέσω της απλοποιημένης γραμμικής παλινδρόμησης. Στο 7ο κεφάλαιο, αφιερωθήκαμε στην μελέτη μιας σχετικά καινούριας και πλουσιότερης μεθόδου μέτρησης της αποτελεσματικότητας που είναι γνωστή ως Data Envelopment Analysis (DEA) και στηρίζεται στις αρχές του γραμμικού προγραμματισμού. Στο κεφάλαιο 8 προσεγγίσαμε την αποτελεσματικότητα και την κερδοφορία μέσω ενός Dynamic Panel Υποδείγματος και προβήκαμε στην εκτίμησή του με την μέθοδο Arelano-Bond (Generalized method of moments). Τέλος, στο κεφάλαιο 9, εκφέρονται τα συμπεράσματα ολόκληρης της ανάλυσης, καθώς και προτάσεις για το μέλλον του τραπεζικού τομέα. Ακολουθεί η βιβλιογραφία της εργασίας καθώς και το παράρτημα στο οποίο φαίνονται οι βασικές συγχωνεύσεις και εξαγορές που έγιναν στη εξεταζόμενη δεκαετία και δικαιολογούν σε κάποιες περιπτώσεις τα συμπεράσματα μας.