Ο θεσμός της ιδιωτικής ασφάλισης και η αποδοτικότητα του ασφαλιστικού κλάδου της Ελλάδας.

Abstract

Ο θεσμός της ασφάλισης συμβάλει άμεσα στην εύρυθμη λειτουργία του συνόλου του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς πολλοί κίνδυνοι που προέρχονται από αυτόν καλύπτονται/ασφαλίζονται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, η ασφάλιση συνδέεται στενά με τη διαμόρφωση της κρατικής πολιτικής σε ότι αφορά στην κοινωνική ασφάλιση και πιο συγκεκριμένα σε θέματα που σχετίζονται με αυτή, όπως η υγεία και οι συντάξεις. Λόγοι που την καθιστούν επίσης απαραίτητη για την κοινωνία στο σύνολο της είναι, μεταξύ άλλων, ότι μέσω αυτής μπορούν να καλυφθούν τόσο σημαντικοί και μεγάλοι κίνδυνοι χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων όσο και ατομικοί κίνδυνοι ζωής ή περιουσίας ή άλλων ζημιών. Σημαντική θεωρείται επίσης και η συμβολή της σχετικά με την κάλυψη άλλων τυχαίων γεγονότων όπως φυσικών καταστροφών αλλά και τεχνολογικών, βιομηχανικών και περιβαλλοντολογικών κινδύνων. Επιπλέον, λόγω της διεθνοποίησης και της απελευθέρωσης των αγορών αλλά και της ραγδαίας τεχνολογικής προόδου, κρίνεται σημαντική η γνώση και η διερεύνηση τόσο των κινδύνων που δύναται να ασφαλιστούν όσο και της περαιτέρω ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της Ιδιωτικής Ασφάλισης προκειμένου ο ασφαλιστικός κλάδος της Ελλάδας να μπορεί να ανταπεξέλθει στην οικονομική πραγματικότητα αλλά και να καταστεί ανταγωνιστικός στην παγκόσμια ασφαλιστική αγορά. Σημαντικά νομοθετήματα έχουν ψηφισθεί και τίθενται ή θα τεθούν υπό εφαρμογή που αφορούν την εύρυθμη λειτουργία της ασφαλιστικής αγοράς και κατ’ επέκταση την απομάκρυνση από αυτήν, των επιχειρήσεων που δεν είναι αποδοτικές ή είναι αφερέγγυες. Αυτό αποτελεί και μια από τις πλέον σημαντικότερες εργασίες των ειδικών για αυτά τα ζητήματα, προκειμένου να μην κινδυνεύει το ασφαλισμένο κοινό αλλά και να υπάρχει διαφάνεια, όπως ορίζεται στις βασικές αρχές της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Η οργάνωση της παρούσας εργασίας είναι η ακόλουθη: στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η δομή του ασφαλιστικού κλάδο, όπου συμπεριλαμβάνονται διάφοροι ορισμοί (κινδύνου, ασφαλιστηρίου συμβολαίου κλπ) και διακρίνεται η Ιδιωτική από την Κοινωνική Ασφάλιση, οι οποίες αναλύονται διεξοδικά. Το δεύτερο κεφάλαιο ασχολείται με το θεσμικό πλαίσιο της Ιδιωτικής Ασφάλισης γενικά, ενώ το τρίτο με το νέο σύστημα φερεγγυότητας των ασφαλιστικών επιχειρήσεων – “Solvency II”. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στη διεθνή ασφαλιστική αγορά και στις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης σε αυτή. Στο πέμπτο κεφάλαιο ορίζεται η αποδοτικότητα (efficiency) και οι τρόποι εκτίμησης της. Επιπλέον, πραγματοποιείται βιβλιογραφική ανασκόπηση για την επιλογή των εκροών – εσόδων και εισροών – εξόδων που έχουν χρησιμοποιηθεί σε διάφορες έρευνες προκειμένου να διερευνηθεί η αποδοτικότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων διαφόρων χωρών. Τέλος, το έκτο κεφαλαίο αποτελεί την εμπειρική μελέτη της παρούσας εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται η αποδοτικότητα του ασφαλιστικού κλάδου της Ελλάδος για την 4ετία 2006-2009. Η ανάλυση πραγματοποιείται σύμφωνα με δύο προσεγγίσεις, όπου στην πρώτη ο ασφαλιστικός κλάδος συμπεριλαμβάνει τις ασφαλιστικές εταιρίες ζωής, ασφαλιστικές εταιρίες ζημιών – αστικής ευθύνης οχημάτων, ασφαλιστικές εταιρίες κατά ζημιών, μικτές ασφαλιστικές εταιρίες κατά ζημιών – ζωής – αστικής ευθύνης οχημάτων, ενώ στη δεύτερη ο ασφαλιστικός κλάδος συμπεριλαμβάνει τις ίδιες διακρίσεις ασφαλιστικών εταιριών με τη μόνη διαφορά ότι οι μικτές διακρίνονται περαιτέρω και αναλύονται ξεχωριστά σε μικτές (κλάδοι ζωής – ζημιών) και μικτές (κλάδος αστικής ευθύνης οχημάτων). Επιπλέον, η ανάλυση αυτή συμπεριλαμβάνει δύο εκτιμήσεις, όπου στην πρώτη γίνεται χρήση (μεταξύ άλλων) του στοιχείου προμήθειες παραγωγής ως έξοδο ενώ στη δεύτερη του στοιχείου λειτουργικά έξοδα (άθροισμα προμηθειών παραγωγής και άλλων συναφών εξόδων). Τέλος, η ανάλυση πραγματοποιείται ξεχωριστά με βάση τις Σταθερές Οικονομίες Κλίμακας (CRS) και ξεχωριστά με βάση τις Μεταβλητές Οικονομίες Κλίμακας (VRS). Τα αποτελέσματα της έρευνας εμφανίζουν υψηλή αποδοτικότητα του ασφαλιστικού κλάδου σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο φαίνεται να υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της αποδοτικότητας.