Η εξέλιξη της κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα από το 1990.

Abstract

Τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2007, τη χειρότερη κρίση στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά το μεγάλο κραχ του 1929, ακολούθησε η κρίση χρέους στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Η δυσπιστία και η έλλειψη εμπιστοσύνης που επικράτησε στις αγορές χρήματος, έδωσε τη σκυτάλη της στον πανικό και την αβεβαιότητα των αγορών κεφαλαίων. Το αρνητικό αυτό περιβάλλον δεν άφησε ανεπηρέαστη και την ελληνική κεφαλαιαγορά. Το ελληνικό χρηματιστήριο το 2011 γνώρισε σημαντική μείωση, επιστρέφοντας στα επίπεδα του 1995. Η θωράκιση της κεφαλαιαγοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τη σύνταξη νέων κανονισμών και τη θέσπιση νέου θεσμικού πλαισίου κρίνεται αναγκαία για την εύρυθμη λειτουργία των οργανωμένων αγορών κεφαλαίου, την εποπτεία των μη οργανωμένων αγορών από ανεξάρτητες αρχές και τον έλεγχο και περιορισμό αρκετών χρηματοπιστωτικών μέσων αμφίβολης αξιολόγησης και πολύ υψηλής μόχλευσης. Η εξέταση της νομοθεσίας που άπτεται των θεμάτων της κεφαλαιαγοράς και που πραγματοποιείται στο δεύτερο μέρος της παρούσας εργασίας, επιχειρείται να δώσει απαντήσεις εάν οι αλλαγές της νομοθεσίας φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα πετυχαίνοντας το σκοπό δημιουργίας τους, εάν αξιολογούνται θετικά από το επενδυτικό κοινό ή εάν απλά ακολουθούν τις εξελίξεις των αγορών σημειώνοντας πενιχρά αποτελέσματα. Οι σημαντικές αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην ελληνική κεφαλαιαγορά από το 1990, όπως η σύσταση της Ανώνυμης Εταιρείας Αποθετηρίων Τίτλων (Α.Ε.Α.Τ.), η σύσταση και λειτουργία των Εταιρειών Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου Και Αμοιβαίων Κεφαλαίων, η σύσταση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η δημιουργία της Αγοράς Χρηματιστηριακών Παράγωγων Προϊόντων, η Παράλληλη Αγορά Αναδυόμενων Κεφαλαιαγορών, η Αγορά Αξιών Σταθερού Εισοδήματος, το Συνεγγυητικό Κεφάλαιο Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών και η Νέα Χρηματιστηριακή Αγορά που αναλύονται λεπτομερώς στην εργασία, φαίνεται ότι έφεραν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα καθώς το Μάιο του 2001, η ελληνική κεφαλαιαγορά ανακηρύχθηκε σε ώριμη και αναπτυγμένη από τους διεθνείς επενδυτικούς οίκους. Οι εξελίξεις στις αγορές κεφαλαίου ανάγκασαν τις ελληνικές κυβερνήσεις σε συνεργασία με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, να συνεχίσουν το πλούσιο νομοθετικό τους έργο και μετά το 2001, ρυθμίζοντας θέματα όπως την αγορά ιδίων μετοχών, τα ομολογιακά δάνεια και την τιτλοποίηση απαιτήσεων, την προστασία της κεφαλαιαγοράς από πράξεις προσώπων που κατέχουν προνομιακές πληροφορίες και πράξεις χειραγώγησης της αγοράς, τις δημόσιες προτάσεις και άλλα θέματα της κεφαλαιαγοράς τα οποία μπορεί να είχαν ρυθμιστεί στο παρελθόν αλλά έχρηζε αναγκαιότητας η τροποποίηση τους. Επίσης, θεσπίστηκαν νέοι νόμοι ή τροποποιηθήκαν μερικώς οι παλιοί ώστε να εναρμονιστεί η ελληνική νομοθεσία με τις Κοινοτικές Οδηγίες, γεγονός που οδήγησε και στην αύξηση της εμπιστοσύνης των ξένων θεσμικών επενδυτών και κατ’ επέκταση στην εισροή ξένων κεφαλαίων. Στο πρώτο μέρος επιχειρείται η εξέταση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς στην Ελλάδα, όπως ισχύει την παρούσα στιγμή, ώστε να αποτελέσει ένα εργαλείο και βοήθημα για την κατανόηση της διαχρονικής εξέλιξης της αγοράς κεφαλαίου σε συνδυασμό με τις αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στη νομοθεσία σε θέματα που άπτονται της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και που εξετάζονται στο δεύτερο μέρος. Κατόπιν της αναφοράς στις κατηγορίες των αγορών κεφαλαίων και των χρηματοδοτικών τίτλων που αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών στις αγορές κεφαλαίου ακολουθεί λεπτομερής ανάλυση της οργανωμένης αγοράς του ελληνικού χρηματιστηρίου, της μετοχικής σύνθεσης του χρηματιστηρίου, τα όργανα διοίκησης του και τα όργανα εποπτείας του. Γίνεται επίσης ανάλυση της αγοράς αξιών, της αγοράς παραγώγων και της εναλλακτικής αγοράς του χρηματιστηρίου, ενώ εξετάζονται και οι προϋποθέσεις εισαγωγής των εταιρειών στις συγκεκριμένες αγορές. Τέλος εξετάζεται ο ρόλος και το πλαίσιο λειτουργίας των θεσμικών επενδυτών όπως οι Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου (Ε.Ε.Χ), τα Αμοιβαία Κεφάλαια, οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα ασφαλιστικά ταμεία.