Προσδιορισμός της αξίας που δημιουργείται για τους μετόχους με βάση το οικονομικό και λογιστικό κέρδος στα πλαίσια του συστήματος διοίκησης με βάση την αξία: κριτική επισκόπηση και εμπειρική διερεύνηση στις εισηγμένες ελληνικές εμπορικές τράπεζες.

Abstract

Πρωταρχικός στόχος της διατριβής είναι η εμπειρική διερεύνηση της ικανότητας των ευρέως χρησιμοποιούμενων μέτρων οικονομικού και λογιστικού κέρδους στην ερμηνεία της αξίας που δημιουργείται για τους μετόχους των ελληνικών τραπεζών εισηγμένων στο ελληνικό χρηματιστήριο. Επιπρόσθετα εξετάζονται ως προς τη συσχέτιση τους με τη μετοχική αξία η ρευστότητα, η χρηματοοικονομική μόχλευση και η ποιότητα του ενεργητικού, χρηματοοικονομικοί δείκτες οι οποίοι αποτελούν παράγοντες προσδιοριστικούς της τραπεζικής κερδοφορίας. Όλα τα εξεταζόμενα μέτρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία στη λήψη αποφάσεων κατά την εφαρμογή της Διοίκησης με βάση την Αξία, η οποία στοχεύει να ευθυγραμμίσει τους στόχους της διοίκησης με τα συμφέροντα των μετόχων. Το εξεταζόμενο δείγμα διασπάται σε δύο υποσύνολα, για την περίοδο πριν και μετά από την υιοθέτηση των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων από τις ελληνικές τράπεζες. Πραγματοποιήθηκαν γραμμικές παλινδρομήσεις σε μονομεταβλητά υποδείγματα, με δομή δεδομένων υπό μορφή πίνακα. Στα υποδείγματα προστέθηκαν σταθερές επιδράσεις στις μονάδες και/ή στις χρονικές περιόδους. Ακολούθησε μη παραμετρική στατιστική ανάλυση. Από τα αποτελέσματα της οικονομετρικής ανάλυσης διαπιστώθηκε ότι η αγοραία προστιθέμενη αξία, το καταλληλότερο μέτρο μετοχικής αξίας, ερμηνεύεται στατιστικά σημαντικά περισσότερο από την οικονομική προστιθέμενη αξία, καθ' όλη την περίοδο έρευνας, ανεξάρτητα από τα εφαρμοζόμενα λογιστικά πρότυπα, καθώς αποτυπώνει το οικονομικό κέρδος, απαλλαγμένο από λογιστικές παραποιήσεις. Αντιθέτως, το λογιστικό κέρδος εμφανίζεται να υπερτερεί του οικονομικού κέρδους στην επεξήγηση των μεταβολών της αξίας των μετόχων των τραπεζών όταν αυτή εκφράζεται με τη χρηματιστηριακή απόδοση, χωρίς να επιβεβαιώνεται όμως το αποτέλεσμα αυτό υπό συνθήκες μη κανονικότητας. Επιπλέον, οι προσαρμογές στο μέγεθος του επενδυμένου κεφαλαίου και των λειτουργικών κερδών, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν για να ανταποκρίνεται η οικονομική προστιθέμενη αξία στις τραπεζικές επιχειρήσεις, δεν ενίσχυσαν την επεξηγηματική της δύναμη, καθιστώντας το Υπολειμματικό Εισόδημα καταλληλότερο μέτρο. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι η ρευστότητα και η ποιότητα του ενεργητικού ενδιαφέρουν μεν αλλά σε μικρότερο βαθμό την αγορά συγκριτικά με το οικονομικό κέρδος. Η εμπειρική μελέτη συμπληρώνεται με την κριτική ανασκόπηση της υπάρχουσας σχετικής βιβλιογραφίας.

The main objective of the present thesis is to empirically examine the ability of various widely used economic and accounting metrics in explaining shareholder value creation in Greek banking sector, and namely in Greek commercial banks listed in ASE. Besides, the correlations between shareholder value and some of the most important financial ratios which determine bank profitability (liquidity, leverage, assets' quality) are studied. Both economic and accounting profits can be used in the decision making process when applying Value Based Management, which aims to align management targets with shareholders' interests. The study covers the period from 1997 to 2008, while the analysis was carried out in two subsamples, before and after the adoption of international accounting standards by Greek commercial banks. A number of univariate linear regressions in the panel data sets are carried out. Fixed effects were added in cross sections and/or time periods. Non parametric analysis was also conducted. The outcomes of the empirical research showed that market value added is explained in a statistical significant relationship by economic value added more than by accounting profits, indicating the predominance of economic profit regardless the accounting principles and standards applied. On the other hand, accounting profits were significantly more correlated with stock returns, but this outcome was not confirmed in the non-normality analysis. The adjustments made in Net Operating Profit after Taxes and Capital Invested in order to capture characteristics of banking firms did not improve the correlation between EVA and shareholder value creation and showed that Greek banks can use Residual Income instead of applying adjustments in EVA. Finally, the market found to be interested in liquidity or loans' quality but the correlation between shareholder value and these variables was not very high. The empirical study is complemented with a thorough critical review of the relevant bibliography.