Η περιφερειακή διοίκηση της εκπαίδευσης υπό μορφή Διοίκησης Έργων: οι περιπτώσεις της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης

Abstract

Η εργασία εστιάζεται στην Περιφερειακή Διοίκηση της Πρωτοβάθμιας (Α/θμιας) και Δευτεροβάθμιας (Β/θμιας) Εκπαίδευσης και εξετάζει τη δυνατότητα λειτουργίας της παραπάνω αποκεντρωμένης δομής σύμφωνα με το μοντέλο της Διοίκησης Έργων (Δ.Ε.).Αποτελείται από τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος, μέσα από μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας, περιγράφεται η επιστήμη της διοίκησης, παρουσιάζονται οι σύγχρονες προσεγγίσεις στη διοίκηση εκπαιδευτικών οργανισμών και αποτυπώνονται μοντέλα διοίκησης της εκπαίδευσης από αναπτυγμένες χώρες του εξωτερικού. Παράλληλα, αναλύεται ο χαρακτήρας της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα και η επίδραση της διοικητικής μεταρρύθμισης του «Καλλικράτη» στην αποκεντρωμένη διοίκηση της εκπαίδευσης, η οποία σε μεγάλο ποσοστό παραμένει γραφειοκρατική με τάσεις εκσυγχρονισμού προερχόμενες από νέους νόμους και πολιτικές της κεντρικής διοίκησης. Μέσα στο πλαίσιο αυτό λειτουργούν σήμερα 13 Περιφερειακές Διευθύνσεις Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης (ΠΔΕ), οι οποίες εφαρμόζουν τις πολιτικές του Υπουργείου Παιδείας δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ) εντός συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου και με περιορισμένες αρμοδιότητες σε σχέση με παρεμφερείς αποκεντρωμένες υπηρεσίες του εξωτερικού. Σύμφωνα με τις νέες τάσεις της διοικητικής αποκέντρωσης, οι ΠΔΕ καλούνται να παίξουν επιτελικό ρόλο και να εφαρμόσουν συστήματα σύγχρονου μάνατζμεντ στις περιοχές αρμοδιότητάς τους, υλοποιώντας έργα και δράσεις σε περιφερειακό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη και αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εσωτερικού και εξωτερικού τους περιβάλλοντος. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το μοντέλο της Δ.Ε. το οποίο είναι ένα ολοκληρωμένο και συντονισμένο σύστημα οργάνωσης και διοίκησης έργων σύμφωνα με συγκεκριμένο προϋπολογισμό, σε καθορισμένο χρονοδιάγραμμα και με συγκεκριμένες απαιτήσεις ποιότητας. Σύμφωνα με τον επίσημο οδηγό του Project Management Institute (PMI), η Δ.Ε. περιλαμβάνει πέντε (5) διαδικασίες και εννέα (9) γνωστικές περιοχές η συντονισμένη εφαρμογή και λειτουργία των οποίων οδηγεί στην αποτελεσματική περαίωση των στρατηγικών στόχων ενός οργανισμού, που λειτουργεί είτε εξ’ ολοκλήρου είτε μερικώς με έργα. Για την ακριβέστερη αποτύπωση της παρούσας κατάστασης των Περιφερειακών Διευθύνσεων Εκπαίδευσης (ΠΔΕ) και της σύγχρονης νοοτροπίας των στελεχών σε σχέση με την επιστήμη της Δ.Ε. πραγματοποιήθηκε ποιοτική έρευνα στα ανώτατα και ανώτερα στελέχη των ΠΔΕ Κεντρικής Μακεδονίας (ΚΜ) και Ανατ. Μακεδονίας – Θράκης (ΑΜΘ), η οποία παρουσιάζεται στο τρίτο μέρος της εργασίας. Αποτυπώνονται οι αδυναμίες του παρόντος συστήματος και τα αίτια διοικητικής δυσλειτουργίας και προτείνεται η επιμόρφωση των στελεχών για απόκτηση τεχνογνωσίας και η ανάγκη αλλαγής του θεσμικού πλαισίου των ΠΔΕ με στόχο την απόκτηση μεγαλύτερης αυτονομίας στη χάραξη πολιτικής, τη διαχείριση προσωπικού και την υλοποίηση στρατηγικής. Στο τέταρτο μέρος γίνεται σύνθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας και του μοντέλου της Δ.Ε. με στόχο να διερευνηθεί η δυνατότητα λειτουργίας των ΠΔΕ υπό μορφή Δ.Ε. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα, αναλύεται η φύση και η έννοια του έργου στις ΠΔΕ, παρουσιάζεται ο ρόλος των στελεχών και γίνεται προσαρμογή των διαδικασιών και των γνωστικών περιοχών της Δ.Ε. στις ιδιαίτερες συνθήκες της αποκεντρωμένης διοίκησης της εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις τρέχουσες, αλλά και τις διευρυμένες μελλοντικά αρμοδιότητες.