Τα θετικά και αρνητικά στοιχεία της δημοκρατίας,τόσο στη λειτουργία των θεσμών όσο και στη συμμετοχή των πολιτών στην Ευρώπη της σύγχρονης εποχής

Abstract

Η διπλωματική εργασία πραγματεύεται τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία της Δημοκρατίας στη Ευρώπη την περίοδο που διανύουμε επικεντρώνοντας όχι μόνο στα εμπόδια που συχνά εμφανίζονται κατά τη λειτουργία της, τόσο σε θεσμούς όσο και στον τρόπο συμμετοχής των πολιτών, αλλά και στον τρόπο αντιμετώπισης αυτών. Γι’ αυτό τον λόγο, στο πρώτο μέρος της εργασίας απαιτείται όχι μονάχα μια περιοδολόγηση στην κλασική δημοκρατία της αρχαιότητας ως χώρος που πρωτοεμφανίστηκε και εδραιώθηκε στην πόλη κράτος των Αθηνών, αλλά και μια αναψηλάφηση τόσο των αρχών της όσο και των βασικών υποθέσεών της για την εύρυθμη λειτουργία της, εξετάζοντας συνοπτικά τους υποστηρικτές της και τους επικριτές της. Επειδή το μοντέλο αυτό δημοκρατίας, υπήρξε πηγή έμπνευσης για τη νεότερη πολιτική σκέψη, στο δεύτερο μέρος της εργασίας συντελείται μια προσεκτική μελέτη η οποία αφορά τον «Αιώνα των Φώτων», εξετάζοντας στη μετεξέλιξη των απολυταρχικών καθεστώτων της Ευρώπης, τη βιβλιογραφία και τη συζήτηση που σημειώνεται γύρω από τα δικαιώματα των πολιτών για την ελευθερία, παιδεία και δημοκρατία με κορύφωση τις επαναστάσεις τόσο της Γαλλίας το 1789 και Αμερικής το 1776 καθώς και της Αγγλίας το 1688. Ο στόχος της εργασίας εδώ είναι να αναδείξει τη συμβολή του Διαφωτισμού σε σοβαρά ζητήματα της κοινωνικής ζωής, όπως π.χ. αυτό της παιδείας και της δημοκρατίας. Στο τρίτο μέρος, εξετάζονται οι επαναστάσεις του 1848-49 και οι ανατροπές στην Ευρώπη και στη συνέχεια διερευνώνται οι σοσιαλιστικές αντιλήψεις, που με καινούριες θέσεις για τη δημοκρατία, αντικαθιστούν προηγούμενα καθεστώτα σε πολλές ευρωπαϊκές περιοχές, διαμορφώνοντας ένα διαφορετικό σύστημα διακυβέρνησης. Η έρευνα επικεντρώνεται στη μελέτη των αγώνων για την πολιτική συμμετοχή και τη δημοκρατία στα μισά του 19ου αιώνα ενώ στα τέλη του, αφού κατοχυρώνεται το εκλογικό δικαίωμα της καθολικής ψήφου των ανδρών, ως έναρξη ενηλικίωσης της ίδιας της δημοκρατίας. Η ανάλυση συνεχίζει με τις εξελίξεις που σημειώνονται στις αρχές του 20ο αιώνα ως αποτέλεσμα τόσο αυτής της συνταγματικής κατοχύρωσης όσο και της εδραίωσης της καθολικής εκπαίδευσης. Τέλος, στο τέταρτο μέρος γίνεται αναφορά στον προβληματισμό σχετικά με το κατά πόσο εφαρμόζονται, στο σύνολο των πολιτών, τα κυρίαρχα στοιχεία της Δημοκρατίας. Δηλαδή, αυτό που διερευνάται σε επίπεδο Ε.Ε. και Ελλάδας στην εποχή που διανύουμε είναι οι αρχές της δημοκρατίας εάν αυτές τηρούνται, περιφρουρούνται και εφαρμόζονται τόσο οι τυπικές που είναι: ελευθερίας, ισότητας, και πλειοψηφίας όσο και οι άτυπες που είναι του σεβασμού και της ανακλητότητας. Εν κατακλείδι, εξετάζουμε εάν όντως υφίσταται απρόσκοπτη συμμετοχή στα κοινά, στην Ευρώπη της σύγχρονης εποχής και αν όχι γιατί;