Ο δημοσιονομικός έλεγχος στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Abstract

Ο έλεγχος των δημόσιων οικονομικών και η ύπαρξη θεσμοθετημένου οργάνου δημοσιονομικού ελέγχου έχει ως στόχο την επίτευξη της δημοσιονομικής ορθότητας και αποτελεσματικότητας και αποτελεί συστατικό θεσμό της έννοιας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Στην Ελλάδα το Ελεγκτικό Συνέδριο αποτελεί το ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο, η ύπαρξη και οι αρμοδιότητες του οποίου κατοχυρώνονται και συνταγματικά στο άρθρο 98 του Συντάγματος 1975/86/01/08. Στην παρούσα μελέτη καταγράφονται τα κύρια ζητήματα που απασχόλησαν το χώρο του Δημοσιονομικού Δικαίου αλλά αφορούν από πρακτικής απόψεως και το σύνολο των πολιτών του κράτους καθώς συνδέονται με την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού και τη σωστή διαχείριση και προστασία του δημοσίου χρήματος. Η νομική φύση του Ελεγκτικού Συνεδρίου και των πράξεών του αποτέλεσαν αντικείμενο μακρών θεωρητικών συζητήσεων και της νομολογίας των ανωτάτων δικαστηρίων περιλαμβανομένου και του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου αναδεικνύοντάς το σε ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο με ειδικό αντικείμενο αρμοδιοτήτων και δικαιοδοσιών που σχετίζονται με τη δημοσιονομική διαχείριση. Η προσέγγιση των ανωτέρω θεμάτων επιχειρείται να παρουσιαστεί κριτικά μέσα από την παράθεση αντιτιθέμενων θεωρητικών επιστημονικών απόψεων και νομολογιακών παραδοχών. Περαιτέρω η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στην προβληματική που αναφύεται κατά την άσκηση από το Ελεγκτικό Συνέδριο του προληπτικού και κατασταλτικού ελέγχου και τη συναφή εξέταση των δαπανών και των αντίστοιχων λογαριασμών. Πρόθεσή μας είναι πέρα από την ανάδειξη των ανωτέρω θεμάτων με την παράλληλη προβολή των θεωρητικών θέσεων και της σχετικής νομολογιακής εξέλιξης και διαμόρφωσής τους, ο εντοπισμός των ιδιαιτεροτήτων και των αδυναμιών τους και η καταγραφή προτάσεων που θα οδηγήσουν στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Αρωγός και πρότυπος θεσμός ο οποίος υπό όρους αμοιβαίου σεβασμού δύναται να συνδράμει στην αναμόρφωση του ελληνικού δημοσιονομικού συστήματος αποτελεί το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, με την υιοθέτηση νέων δόκιμων μεθόδων, συστημάτων και κριτηρίων δημοσιονομικής διαχείρισης. Το δίκαιο των Συνθηκών σε συνάρτηση με τις μεταρρυθμίσεις που επέφερε η Συνθήκη της Λισαβόνας έχουν ως στόχο την ορθή και ακριβή εκτέλεση του κοινοτικού προϋπολογισμού και περαιτέρω τη χρηστή διαχείριση των οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η καταγραφή, λοιπόν, του κοινοτικού νομοθετικού δημοσιονομικού πλαισίου και της συναφούς νομολογίας έχει ως στόχο την ανάδειξη μιας σειράς μεθόδων ελέγχου από τις οποίες οι ημεδαποί δημοσιονομικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί μπορούν να ωφεληθούν εστιάζοντας περισσότερο στην εκτίμηση του συνόλου της διαχείρισης και όχι στην αναζήτηση μεμονωμένων παρανομιών με τη συνδρομή σύγχρονων ελεγκτικών μεθόδων και τη χρήση διεθνών και ευρωπαϊκών ελεγκτικών προτύπων.