Κατανόηση του χώρου μέσω λεκτικών περιγραφών: σύγκριση τυφλών και βλεπόντων

Abstract

Η εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων προϋποθέτει τη γνωστική αναπαράσταση του χώρου στον οποίον κινούμαστε. Οι χωρικές σχέσεις των αντικειμένων που υπάρχουν στο περιβάλλον περικλείονται σε ατομικούς γνωστικούς χάρτες. Η γνώση για το χώρο μπορεί να προέρχεται είτε από μια άμεση πηγή πληροφόρησης, όπως είναι η αντίληψη ενός χώρου μέσω των αισθήσεων καθώς μετακινούμαστε στο χώρο αυτό, είτε από μια έμμεση πηγή πληροφόρησης, όπως είναι η λεκτική περιγραφή μιας περιοχής. Οι λεκτικές περιγραφές που γίνονται για ένα χώρο μπορεί να υιοθετούν, είτε την προοπτική της διαδρομής, είτε την τοπογραφική προοπτική. Στην πρώτη περίπτωση τα αντικείμενα περιγράφονται σε σχέση με τη μετακινούμενη θέση του ατόμου ακολουθώντας μια γραμμική οργάνωση. Στη δεύτερη περίπτωση, τα αντικείμενα περιγράφονται σε σχέση με τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα ακολουθώντας μια ιεραρχική οργάνωση. Έχει υποστηριχτεί ότι ο τρόπος με τον οποίο μια πληροφορία αποκτάται (μέσω της όρασης ή μέσω μιας λεκτικής περιγραφής) αλλά και η προοπτική με την οποία αυτή η πληροφορία παρουσιάζεται (διαδρομής ή τοπογραφική), μπορεί να ασκήσει επίδραση στη δομή και την ακρίβεια των νοητικών αναπαραστάσεων. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να διερευνήσει και να συγκρίνει πώς τα άτομα με ή χωρίς πρόβλημα όρασης περιγράφουν λεκτικά μια οικεία σε αυτούς περιοχή αλλά και πώς κατασκευάζουν ένα γνωστικό χάρτη μιας άγνωστης περιοχής μέσω της λεκτικής της περιγραφής. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας έδειξαν ότι τα άτομα με πρόβλημα όρασης προτιμούν να υιοθετούν την προοπτική της διαδρομής στις περιγραφές τους ενώ τα άτομα με τυπική όραση δεν χρησιμοποιούν μόνο ένα είδος προοπτικής. Ακόμη, τα άτομα με πρόβλημα όρασης αναφέρουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις καθημερινές τους ανάγκες και τα στοιχεία που δομούν ένα αστικό περιβάλλον από τα άτομα με τυπική όραση. Τέλος, τα άτομα και των δύο ομάδων βρέθηκαν το ίδιο ικανά στην κατασκευή ενός γνωστικού χάρτη μιας περιοχής που τους περιγράφηκε λεκτικά βάση της προοπτικής της διαδρομής.