Η σχέση διοικητικού και πολιτικού πυλώνα στην Ελλάδα

Abstract

Η γραφειοκρατία, κυρίαρχο κοινωνικό φαινόμενο του 20ου αιώνα, δε περιορίζεται στα στενά όρια της δημόσιας διοίκησης, αλλά απλώνει τον ιστό της σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής, σε κάθε μορφή οργάνωσης του πολιτικού και κοινωνικού βίου. Πολυδιάστατο φαινόμενο αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης από την ακαδημαϊκή κοινότητα, είτε ως διοικητικό σύστημα, που επιτελεί όλες εκείνες τις λειτουργίες που είναι απαραίτητες για την ικανοποίηση των αναγκών του κοινωνικού συνόλου, είτε ως μηχανισμός άσκησης της εξουσίας, υπό την έννοια της χρήσης μεθόδων και τεχνικών που αποσκοπούν στη χειραγώγηση του κοινωνικού συνόλου, είτε, τέλος, ως μία δρώσα δύναμη, με τέτοια εσωτερική δυναμική που οδηγεί στην υπερτροφία του κράτους. Στον απλό πολίτη η έννοια της γραφειοκρατίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δημόσια διοίκηση, η οποία αποτελεί το εργαλείο παραγωγής και εφαρμογής των δημοσίων πολιτικών. Η δημόσια διοίκηση αποτελεί την έκφραση της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας και γι’ αυτό το λόγο και οφείλει να εξετάζεται μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής εξουσίας, στο οποίο τοποθετείται. Στη Χώρα μας, η δημόσια διοίκηση, που η συγκρότηση της έγινε με την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, το 1833, λειτουργεί σύμφωνα με τις αρχές της βεμπεριανής θεώρησης της έννοιας της γραφειοκρατίας. Όμως, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συγκροτήθηκε και εξελίχθηκε στο πέρασμα των χρόνων, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την εμπλοκή του πολιτικού στοιχείου στη λειτουργία της. Σταδιακά, από τη μία πλευρά οι παθογένειες και οι δυσλειτουργίες που παρουσίαζε ως διοικητικό σύστημα και από την άλλη πλευρά, η αλόγιστη εμπλοκή των κομμάτων εξουσίας στα εσωτερικά της δημόσιας διοίκησης και η εκ μέρους τους προσπάθεια για έλεγχο της δημόσιας διοίκησης, μετέτρεψαν το δημόσιο τομέα σ’ ένα σύστημα αναποτελεσματικό, υπερτροφικό και ζημιογόνο, στο οποίο κυριαρχούν οι πελατειακές σχέσεις. Ως αποτέλεσμα αυτού, σήμερα η ελληνική δημόσια διοίκηση να θεωρείται από όλους ως η μόνη πηγή των δεινών της Χώρας μας.