Μεθοδολογίες διαχείρισης έργων πληροφορικής: ευέλικτες (agile) μεθοδολογίες και η χρήση τους σε δημόσια έργα πληροφορικής

Abstract

Είναι ευρύτατα αποδεδειγμένο ότι, κατά την ανάπτυξη και διαχείριση των έργων πληροφορικής παρουσιάζονται μια σειρά από προβλήματα και δυσκολίες. Στην πράξη, σε διεθνές επίπεδο ελάχιστα έργα υλοποιούνται μέσα στον προκαθορισμένο χρόνο και προϋπολογισμό, ενώ τα περισσότερα, τελικά, υπερβαίνουν κατά πολύ το προβλεπόμενο αρχικό κόστος. Από τα έργα που ολοκληρώνονται, στην πλειοψηφία τους περιλαμβάνεται μέρος μόνο της αρχικά σχεδιαζόμενης λειτουργικότητας και των απαιτήσεων των χρηστών.

Μόλις στις αρχές του 21ου αιώνα, μια ομάδα μεθοδολογιών, γνωστές ως «ευέλικτες» (Agile Methods) έκαναν την εμφάνιση τους, με τους υποστηρικτές τους να διατείνονται ότι μπορούν να αποτελέσουν τη λύση στη διαχείριση των έργων πληροφορικής. Οι «ευέλικτες» μεθοδολογίες προτείνουν μια τελείως διαφορετική, ελαφρώς «επαναστατική» και αντισυμβατική σε σχέση με τη συνηθισμένη πρακτική, προσέγγιση, όπου ο ανθρώπινος παράγοντας (τόσο ο χρήστης - πελάτης όσο και τα μέλη της ομάδας ανάπτυξης) τοποθετείται σε πρώτο και σημαντικότερο επίπεδο. Ειδικότερα, η προσέγγιση τους περιλαμβάνει, επαναληπτική ανάπτυξη (μικρές εκδόσεις του λογισμικού με ταχύτατους κύκλους ανάπτυξης), απόλυτη συνεργασία με τον πελάτη (ο οποίος στην ουσία συμμετέχει στην υλοποίηση του έργου), προσαρμοστικότητα (δυνατότητα να γίνονται αλλαγές μέχρι την τελευταία στιγμή της υλοποίησης).

Παρά την ραγδαία υιοθέτηση τους και τα αποδεδειγμένα οφέλη από την χρήση τους, στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι οι υπάρχουσες ευέλικτες μεθοδολογίες δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά σε κάθε είδους έργο. Σύμφωνα με την άποψη πολλών επικριτών των ευέλικτων μεθοδολογιών, έργα στα οποία η ασφάλεια είναι ο πρωταρχικός στόχος, καθώς και έργα πολύ μεγάλα και εξαιρετικά πολύπλοκα, με πολυπληθείς ομάδες ανάπτυξης και εμπλοκή πολλών εταιριών / υπεργολάβων, συνθέτουν ένα περιβάλλον ακατάλληλο για την χρησιμοποίηση των συγκεκριμένων μεθοδολογιών.

Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα παραπάνω, αλλά και το γεγονός ότι στην ελληνική πραγματικότητα την τελευταία 10ετία, υλοποιούνται μια σειρά από σημαντικά και μεγάλα δημόσια και συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργα πληροφορικής, η παρούσα διδακτορική εργασία έχει σαν στόχο να διερευνήσει κατά πόσο είναι εφικτή η δημιουργία ενός ευέλικτου πλαισίου διαχείρισης έργων πληροφορικής για δημόσια έργα πληροφορικής, έργα τα οποία είναι συνήθως πολύπλοκα, με πολυπληθείς ομάδες ανάπτυξης, πολλούς ανομοιογενείς εμπλεκόμενους / ενδιαφερόμενους (stakeholders), με αυξημένες ανάγκες για συνεχή έλεγχο και που χαρακτηρίζονται από την απαίτηση για εκ των προτέρων σχεδιασμό, πιστή εφαρμογή συμβολαίων, αναλυτική τεκμηρίωση, και συνεπώς παντελή έλλειψη ευελιξίας. Ενός πλαισίου που θα βασίζεται σε μία λογική συνδυασμού πολλών εκ των πλεονεκτημάτων που προσφέρουν οι agile μεθοδολογίες με ταυτόχρονη όμως τήρηση κάποιων απαραίτητων απαρέγκλιτων διαδικασιών που απαιτεί το είδος, το μέγεθος και η πολυπλοκότητα των έργων αυτών.

It is widely accepted that a number of problems, difficulties and challenges arise in the management of IT projects. Only few projects are completed on-time and within the limits of the initially estimated budget, while most of them exceed greatly the initial financial estimations made during the planning phase. In the majority of cases of completed projects the functionality as well as the users' requirements are not fully met according to the objectives set at the beginning.

Only recently, in the early 21st century, alternative project management approaches emerged, known as Agile Methods, which were presented by their supporters as a viable solution to the constant problems related to the IT project management.

The Agile Methods introduce a very different, slightly revolutionary and certainly unconventional approach compare to the existing practices. They regard the human factor (both the customer and the programmers), as the primary and most important one. More specifically, the Agile Methods advocate for iterative development (small versions of the software with rapid development cycles), customer collaboration (customer in fact participates in all phases of software implementation) and adaptability (last minute changes are allowed).

Though the Agile Methods are widely accepted and their benefits are highly evident, there are several bibliographical references supporting that their adoption is not suitable in every project type. According to their critics, the agile methods are not suitable for a number of projects such as those where security is the primary goal or those that are large and complex with large in size development teams and require the involvement of numerous stakeholders and subcontractors.

Taking into consideration the above literature debate and at the same time acknowledging that a great number of important and large public and EU co-financed IT projects are being implemented in Greece the last ten years, this Thesis endeavors to investigate the prospective of proposing an agile framework for the management if IT projects in the public sector. These projects are usually complex and incorporate development teams that are large in size, while they have numerous and different stakeholders. They are also characterized by the need for constant control, up-front design, strict contracts and heavy documentation. This framework will build on the benefits deriving from the application of the agile methods while combining them with a number of practices that are necessary for the type, size and complexity of these projects.