Η Αμερικανική πολιτική και ο πόλεμος των έξι ημερών

Abstract

Ο πόλεμος των έξι ημερών τον Ιούνιο του 1967 μεταξύ του Ισραήλ, της Αιγύπτου, της Συρίας και της Ιορδανίας αποτέλεσε τον τρίτο κατά σειρά αραβοϊσραηλινό πόλεμο. Οι δύο προηγούμενοι, του 1948 με τη σύσταση του ισραηλινού κράτους και του 1956 με τη κρίση στο Σουέζ, αποτέλεσαν την απαρχή σε μία τεταμένη σχέση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής τόσο στο παρασκήνιο όσο και στο προσκήνιο πολλές φορές του Ψυχρού Πολέμου. Οι ΗΠΑ ως ρυθμιστικός παράγοντας στη διεθνή σκηνή, με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου το 1945 και μετά, διαδραμάτισαν το δικό τους ξεχωριστό ρόλο στη Μέση Ανατολή, καθώς ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν το κράτος του Ισραήλ το 1948. Η ενεργός εμπλοκή των ΗΠΑ, κυρίως σε διπλωματικό επίπεδο, μεταξύ των αντιπάλων στις αραβοϊσραηλινές συγκρούσεις, τις εδραίωσαν ως κανονιστική δύναμη στην τελική έκβαση των διενέξεων. Στη παρούσα εργασία θα αναλύσουμε τους χειρισμούς της αμερικανικής κυβέρνησης υπό τον πρόεδρο Johnson, καθ’όλη τη διάρκεια του πολέμου των έξι ημερών. Παρόλο που ο πόλεμος διήρκησε μόλις έξι ημέρες, η όλη εκβάση του αποτελεί μέρος εξελίξεων που η απαρχή τους εντοπίζεται στην ανάληψη της διακυβέρνησης των ΗΠΑ από τον Lyndon Johnson το 1963. Συνεχίζεται με τις διακυμάνσεις στις σχέσεις των αραβικών κρατών και ειδικότερα της Αιγύπτου υπό το καθεστώς του Nasser, με το Ισραήλ, τις ΗΠΑ και τις ΕΣΣΔ μέχρι το 1966 και κορυφώνεται το δίμηνο Μαίου - Ιουνίου 1967 με την έκρηξη του πολέμου στις 5 Ιουνίου του 1967. Για να μπορέσουμε επομένως να αποτυπώσουμε με ακρίβεια και σαφήνεια το ρόλο που διαδραμάτισαν οι ΗΠΑ στο παρασκήνιο αλλά και στο προσκήνιο του πολέμου των έξι ημερών, θα χωρίσουμε την εργασία μας σε τρία κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο θα εξετάσουμε τις σχέσεις των ΗΠΑ με το Ισραήλ και με τις αραβικές χώρες και ειδικότερα με την Αίγυπτο, η οποία αποτελούσε τον πρωτοστάτη στην αραβική συμμαχία, με την ανάληψη της προεδρίας από τον Johnson το 1963 μέχρι και τις αρχές του 1967. Στo πρώτο μέρος του κεφαλαίου θα αποτυπώσουμε τις σχέσεις των ΗΠΑ επί της προεδρίας LBJ με τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Στο δεύτερο μέρος και στο τρίτο μέρος θα παραθέσουμε την διπλωματική πολιτική των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή την διετία 1963 – 1964 και 1965 – 1966 αντίστοιχα. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναλύσουμε διεξοδικά τις εξελίξεις του διμήνου Απριλίου – Μαΐου του 1967, όπου και γίνεται εμφανής ο ουσιαστικός ρόλος των ΗΠΑ στην έκβαση του πολέμου, μέχρι και την ημέρα ενάρξεως του πολέμου. Στο τρίτο κεφάλαιο θα αναφερθούμε στους κυρίως χειρισμούς του LBJ κατά τη διάρκεια του ίδιου του πολέμου, αφού εκθέσουμε συνοπτικά την πορεία των εχθροπραξιών.