Λειτουργική αξιολόγηση συμπεριφοράς & θετική στήριξη: μία έρευνα δράσης στο γενικό πρωτοβάθμιο σχολείο.

Abstract

Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να εξετάσει την αποτελεσματικότητα των μεθόδων της Λειτουργικής Αξιολόγησης της Συμπεριφοράς και τη δημιουργία και εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης που βασίζονται στις αρχές της Θετικής Στήριξης της Συμπεριφοράς σε 3 μαθητές με ήπια νοητική καθυστέρηση και συνήθη προβλήματα συμπεριφοράς, στην τυπική τάξη ενός γενικού σχολείου. Η Θετική Στήριξη της Συμπεριφοράς θεωρείται ως η εφαρμοσμένη επιστήμη, που χρησιμοποιεί εκείνες τις εκπαιδευτικές μεθόδους, που διευρύνουν το ρεπερτόριο συμπεριφορών του ατόμου, βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του, ελαττώνουν τα προβλήματα συμπεριφοράς του και περιλαμβάνουν τις δεξιότητες που αυξάνουν την πιθανότητα επιτυχίας και προσωπικής ικανοποίησης σε τυπικά ακαδημαϊκά, εργασιακά, οικογενειακά και κοινωνικά πλαίσια. Η Λειτουργική Αξιολόγηση της συμπεριφοράς είναι η διαδικασία συλλογής πληροφοριών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για να αυξηθεί στο μέγιστο η αποτελεσματικότητα και καταλληλότητα ενός προγράμματος στήριξης της συμπεριφοράς. Κεντρικός στόχος της ΛΑΣ είναι να βρεθούν εκείνες οι συνθήκες περιβάλλοντος που οδηγούν στην εμφάνιση της συμπεριφοράς, τα γεγονότα που προηγούνται και έπονται και το σκοπό της συμπεριφοράς. Επομένως η ΛΑΣ δεν είναι ένα τεστ, μια παρατήρηση αλλά μια στρατηγική με πολλές πηγές πληροφοριών και διάφορες μεθόδους. Ως μεταβλητές της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν οι ανταποκρίσεις-συμπεριφορές των παιδιών, που άλλοτε είναι θετικές και προωθούν την ενσωμάτωση και την πρόοδο και άλλοτε αρνητικές και περιλαμβάνουν τις διασπαστικές, ενοχλητικές ή παθητικές συμπεριφορές, που εμποδίζουν την ενσωμάτωση και την πρόοδο των 3 παιδιών. Οι παρεμβάσεις ήταν πολύ-συστατικές και περιλάμβαναν χειρισμό των γεγονότων που προηγούνται και έπονται, στρατηγικές αυτορρύθμισης και τη διαφοροποιημένη ενίσχυση εναλλακτικών συμπεριφορών. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι 3 μαθητές αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ενσωμάτωσης. Μετά την παρέμβαση οι θετικές και αρνητικές ανταποκρίσεις παρουσίασαν αντίστροφη πορεία. Οι θετικές ανταποκρίσεις των μαθητών υπερδιπλασιάστηκαν, όπως η αύξηση των γραπτών εργασιών, και σε αρκετές περιπτώσεις οι αρνητικές εκμηδενίστηκαν, όπως η άρνηση να απαντήσουν. Η άμεση παρατήρηση ανέδειξε τον τρόπο που συσχετίζεται η λειτουργία της συμπεριφοράς με τις περιβαλλοντικές μεταβλητές ενώ οι έμμεσες αξιολογήσεις ήταν χρήσιμες στη διερεύνηση και κατανόηση του σκοπού της συμπεριφοράς. Γενικά η ΛΑΣ και η ΘΣΣ οδηγούν σε αποτελεσματικά προγράμματα για την εκμάθηση και επίδειξη των επιθυμητών συμπεριφορών με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων, την καλή οργάνωση και τη σωστή εφαρμογή.