Εκτίμηση προσδιοριστικών παραγόντων και ανάπτυξη μοντέλων πρόβλεψης της φοροδιαφυγής των ελληνικών εισηγμένων επιχειρήσεων

Abstract

Ο κύριος στόχος της παρούσας διατριβής είναι να προσδιοριστεί αρχικά η έκταση της φοροδιαφυγής των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών επιχειρήσεων και στη συνέχεια να εκτιμηθούν οι προσδιοριστικοί παράγοντες της φοροδιαφυγής και ν' αναπτυχθούν μοντέλα πρόβλεψης της. Σ' αυτό το πλαίσιο, αναλύονται και διερευνώνται, με τις μεθόδους της διερευνητικής παραγοντικής ανάλυσης και της γραμμικής παλινδρόμησης, τόσο οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων όσο και οι πρακτικές εταιρικής διακυβέρνησης που εφαρμόζονται. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι το ποσοστό της φοροδιαφυγής των εισηγμένων επιχειρήσεων ανέρχεται κατά μέσο όρο σε 20% ενώ παρατηρείται ότι η δημόσια διάθεση των μετοχών τους επηρεάζει μόνο πρόσκαιρα τη φορολογική τους συμπεριφορά. Αντιθέτως, ισχυρή επίδραση στην έκταση της φοροδιαφυγής ασκεί η ελεγκτική εταιρία με την οποία συνεργάζονται. Το ύψος των δανειακών υποχρεώσεων και η ανάγκη άμεσης εξόφλησης τους επίσης εμφανίζονται να επηρεάζουν θετικά το ποσοστό της φοροδιαφυγής. Αντιθέτως, οι επιχειρήσεις που είναι μεγαλύτερου μεγέθους, πιο αποτελεσματικές στη χρησιμοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων και πιο αποδοτικές στη λειτουργία τους εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά φοροδιαφυγής. Αντίστοιχα, το ύψος της δανειακής επιβάρυνσης των επιχειρήσεων, η άμεση ληκτότητα των υποχρεώσεων τους, το μέγεθος τους και ο βαθμός δραστηριότητας τους επιδρούν θετικά στο μέγεθος του χάσματος φόρου. Τέλος, διαπιστώνεται ότι η έκταση της φοροδιαφυγής είναι περιορισμένη στις εισηγμένες επιχειρήσεις που διατηρούν τον πρότερο οικογενειακό τους χαρακτήρα, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση λειτουργεί προς όφελος των μετόχων.

The primary purpose of this thesis is to estimate at first the extent of tax evasion of the Greek listed in A.S.E. companies and next to evaluate the determinants of tax evasion and to develop prediction models. Within this framework, the methods of exploratory factor analysis and multiple linear regressions are applied in order to analyze the companies' financial statements and corporate governance practices. The tax evasion of the listed companies has been estimated at about 20% while it appears that the public offering of their shares has affected their tax behaviour only temporarily. On the contrary, the audit firm turns out to affect greatly the extent of the tax evasion committed. The amount of debt and its maturity also appears to affect positively the tax evasion (estimated as a percentage). However, the companies that are larger, more effective regarding the management of their resources and more efficient in their operations appear to be more tax compliant. Respectively, the size of the firms, the amount and the maturity of their debt and their activity level, have a positive impact on the extent of tax gap. Lastly, the listed firms that are family owned and controlled appear to evade less tax and to operate in the benefit of their shareholders.