Βαθμός συμμόρφωσης με τις γνωστοποιήσεις των Δ.Π.Χ.Π. για την υπεραξία και η πληροφορική του αξία για τους επενδυτές: εμπειρική μελέτη στις εισηγμένες επιχειρήσεις του Χ.Α.Α.

Abstract

Το αμφιλεγόμενο ζήτημα της υπεραξίας απασχολεί την επιστήμη της λογιστικής για πάνω από 130 χρόνια. Στον υπεραιωνόβιο αυτό διάλογο για την υπεραξία έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες για τη φύση της και έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι για τον λογιστικό χειρισμό της. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, παρά την πρωτοφανή διεθνή σύγκληση των λογιστικών κανόνων, η υπεραξία συνεχίζει να αποτελεί το "μαύρο πρόβατο" του ισολογισμού. Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να ερευνήσει τόσο θεωρητικά, όσο και εμπειρικά αυτό το ιδιόμορφο λογιστικό μέγεθος μέσα στο πλαίσιο της ελληνικής λογιστικής πραγματικότητας. Το 2005 η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επέβαλε την υποχρεωτική εφαρμογή των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης από το σύνολο των εισηγμένων επιχειρήσεων του Χρηματιστηρίου Αξιών Αθηνών. Τα νέα Πρότυπα επέφεραν μία σειρά σημαντικών αλλαγών όχι μόνο στις μεθόδους λογιστικής αντιμετώπισης των διαφόρων μεγεθών, αλλά και στον τρόπο που αυτά τα μεγέθη θα πρέπει να ερμηνεύονται από τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων. Πλέον, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος δεν βρίσκεται (ή δεν πρέπει να βρίσκεται) αποκλειστικά η ποσοτική πληροφόρηση που παρέχουν οι οικονομικές καταστάσεις για κάθε λογιστικό μέγεθος, αλλά και η ποιοτική πληροφόρηση που παρέχουν οι συνοδευτικές γνωστοποιήσεις για το πώς προέκυψε το μέγεθος αυτό. Ωστόσο, η ποιοτική αναβάθμιση που επιχειρείται στην πληροφόρηση του επενδυτικού κοινού μέσω της υιοθέτησης των Δ.Π.Χ.Π. αμφισβητείται λόγω των αμφιβολιών που διατυπώνονται για την δυνατότητα και προθυμία των επιχειρήσεων να εφαρμόσουν απαρέγκλιτα τις αρχές των νέων αυτών Προτύπων. Μία από τις δυσλειτουργίες που εντοπίζονται κατά την εφαρμογή των νέων Προτύπων είναι η δημοσίευση του συνόλου των απαιτούμενων υποχρεωτικών γνωστοποιήσεων. Οι γνωστοποιήσεις έχουν κεντρικό ρόλο στα Δ.Π.Χ.Π. κυρίως λόγω της εκτεταμένης χρήσης της λογιστικής της δίκαιης αξίας, η οποία λόγω του υψηλού βαθμού υποκειμενισμού που εμπεριέχει μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες και ερωτηματικά τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων για την ορθότητα των ακολουθούμενων μεθόδων. Η λογιστική για την υπεραξία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ευρείας χρήσης τέτοιων πρακτικών και ως εκ τούτου η διερεύνηση του βαθμού συμμόρφωσης με τις υποχρεωτικές γνωστοποιήσεις για αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.