Δημόσιος δανεισμός: Εννοιολογική Οριοθέτηση, Αναγκαιότητα, Διακρίσεις Δανείων, Ρήτρες, Μέθοδοι Έκδοσης και Πράξεις Διαχείρισης Δανείων στο Πλαίσιο της Διεθνούς Βιβλιογραφίας και της Ελληνικής Πραγματικότητας

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως στόχο κυρίως να προσεγγίσει την θεωρητική διάσταση του δημοσίου δανεισμού, τόσο ως προς την ανάλυση των εννοιών εκείνων που αφορούν το δημόσιο δανεισμό, όσο και ως προς τη σύνδεσή τους με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Η εργασία αυτή αποτελείται από έξι κεφάλαια, το κάθε ένα από τα οποία συμβάλει στην περεταίρω κατανόηση του αντικειμένου του δημοσίου δανεισμού.

Το πρώτο κεφάλαιο είναι εισαγωγικό και αναφέρεται στην αναγκαιότητα του δημόσιου δανεισμού ως μέσου χρηματοδότησης της κρατικής οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και στους κυριότερους λόγους που οδηγούν τους δημόσιους φορείς στο δανεισμό.

Στο δεύτερο κεφάλαιο αρχικά γίνεται η διάκριση των διαφόρων τύπων δανείων, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά, π.χ. ο τόπος και το νόμισμα έκδοσης του δανείου, η διάρκειά του, και το σκοπό που εξυπηρετεί το καθένα από αυτά. Στη συνέχεια του δεύτερου κεφαλαίου γίνεται αναφορά στις ρήτρες προσέλκυσης των δανειστών, δηλαδή στους όρους των δημοσίων δανείων με τους οποίους αυξάνει η οικονομική απόδοση των τίτλων και εξασφαλίζονται οι κομιστές αυτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας του κράτους που έχει εκδώσει το δάνειο. Τέλος, γίνεται ένας σχολιασμός όσον αφορά την ουσία και την πραγματική εξασφάλιση που προσφέρουν οι ρήτρες αυτές.

Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται οι κυριότερες μέθοδοι εκδόσεως των δημοσίων δανείων, δίνονται τα βασικά χαρακτηριστικά του κάθε τύπου έκδοσης δανείου, καθώς και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Με τον όρο «έκδοση» δημοσίων δανείων νοείται η διενέργεια από τη Διοίκηση των αναγκαίων εκείνων πράξεων, με τις οποίες συνάπτεται η σύμβαση του δανείου μεταξύ του Κράτους και των δανειστών του. Επιπλέον, σε κάθε περίπτωση δανείου αναφέρονται και εμπειρικά στοιχεία από την εφαρμογή της εκάστοτε μεθόδου, τόσο από τη χώρα μας, όσο και από άλλα κράτη.

Σκοπός του τέταρτου κεφαλαίου είναι να αναλυθούν τόσο οι νόμιμες όσο και οι παράνομες πράξεις διαχειρίσεως των δημοσίων δανείων. Με τον όρο διαχείριση των δημοσίων δανείων, νοείται η ενέργεια πράξεων του Κράτους με τις οποίες τακτοποιούνται οι υποχρεώσεις του έναντι των δανειστών του. Με κριτήριο τη συμφωνία ή όχι των πράξεων αυτών προς τη δανειακή σύμβαση ή το δημοσιονομικό δίκαιο, εσωτερικό ή διεθνές, οι πράξεις διαχειρίσεως διακρίνονται αντίστοιχα στις νόμιμες και στις παράνομες πράξεις διαχειρίσεως. Όσον αφορά τις νόμιμες πράξεις διαχειρίσεως, η σπουδαιότερη και πιο συνηθισμένη νόμιμη πράξη διαχειρίσεως δημοσίων δανείων είναι η εξόφληση των δανείων αυτών. Όσον αφορά τις παράνομες πράξεις διαχειρίσεως των δημοσίων δανείων, αυτές αναφέρονται στην περίπτωση που το κράτος που έχει εκδώσει το δάνειο δεν ικανοποιεί τους δανειστές του λόγω αφερεγγυότητας, οπότε και περιέχεται σε κατάσταση χρεοκοπίας ή πτωχεύσεως.

Το πέμπτο κεφάλαιο αναφέρεται στο δημόσιο δανεισμό στα πλαίσια της ελληνικής πραγματικότητας. Σε αυτό το κεφάλαιο θα εξεταστούν αρχικά οι σύγ-χρονες μορφές των δανείων του ελληνικού δημοσίου, τα οποία εκδίδονται είτε με την παραδοσιακή τους μορφή ως φυσικοί, χάρτινοι, τίτλοι είτε ως τίτλοι με λογιστική μορφή, (άυλοι τίτλοι). Κατόπιν θα αναφερθούν οι κατηγορίες των τίτλων που εντάσσονται στο βραχυπρόθεσμο δανεισμό του ελληνικού δημοσίου και θα παρατεθούν τα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας τίτλων. Εν συνεχεία, θα γίνει αναφορά στους μακροπρόθεσμους τίτλους του ελληνικού Δημοσίου, διάρκειας άνω των πέντε ετών. Επιπλέον, θα αναφερθούν και οι διάφορες ειδικές κατηγορίες ομολογιακών δανείων, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διέπουν την κάθε κατηγορία. Στη συνέχεια του κεφαλαίου, θα γίνει μια χρονική αναδρομή σε τρεις περιόδους της διαδικασίας ένταξης της χώρας μας στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση, όπου και θα αναφερθούν, για κάθε στάδιο, οι συνθήκες που επικρατούσαν στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας και οι προσπάθειες που συντελέστηκαν ούτως ώστε να προσαρμοστούν τα δημοσιονομικά μεγέθη της χώρας μας προς το κοινοτικό δίκαιο για να γίνει δυνατή η ένταξή της στην Ένωση, καθώς και οι συνθήκες που επικρατούν στα δημοσιονομικά της χώρας, μετά την είσοδό της στην Ο.Ν.Ε..

Τέλος στο έκτο και τελευταίο κεφάλαιο παρατίθενται τα συμπεράσματα καθώς και οι προσωπικές αντιλήψεις για την συνολική αντιμετώπιση του θέματος που εξετάστηκε. Ο δημόσιος δανεισμός αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο στην πορεία της οικονομίας της κάθε χώρας, γι’ αυτό θα πρέπει η χρήση του να γίνεται με σύνεση και προνοητικότητα, λαμβάνοντας υπ’ όψη τόσο τις παρούσες όσο και τις μελλοντικές γενιές. Κλείνοντας το κεφάλαιο, παρατίθενται και κάποιες σκέψεις όσον αφορά την περεταίρω διερεύνηση του θέματος.