Η ανάπτυξη των βαλκανικών οικονομιών σε μετάβαση στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης

Abstract

Στο άρθρο αυτό εξετάζεται η πορεία ανάπτυξης των βαλκανικών οικονομιών κατά την υπερδεκαετή περίοδο της μετάβασης από τη σχεδιασμένη στην οικονομία της αγοράς, στο πλαίσιο της αλληλεξάρτησης και διεθνοποίησης των οικονομικών σχέσεων, όπως αυτό προσδιορίζεται με την αποκαλούμενη «παγκοσμιοποίηση». Τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα των οικονομικών μεταρρυθμίσεων προσιδιάζουν περισσότερο σε οικονομίες που εξακολουθούν να βρίσκονται στη μεταβατική φάση και λιγότερο σε οικονομίες που βρίσκονται ήδη στο στάδιο της ανάπτυξης. Η αναπτυξιακή υστέρηση που χαρακτηρίζει τις μεταβατικές βαλκανικές οικονομίες και το έντονα ανταγωνιστικό διεθνές περιβάλλον που διαμορφώνουν οι κυρίαρχες πολιτικές της «παγκοσμιοποίησης», επιτείνουν την άνιση κατανομή των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τη συμμετοχή τους στη διεθνή ανταλλαγή σε βάρος των φτωχών βαλκανικών χωρών και υπέρ των ανεπτυγμένων χωρών. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μετασχηματισμός από τη σχεδιασμένη οικονομία προς την οικονομία της αγοράς δεν έχει επιχειρηθεί ποτέ στο παρελθόν, οι εφαρμοζόμενες πολιτικές θα πρέπει να συνυπολογίζουν τις ιδιομορφίες των χωρών και τη διαφορετικότητα των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Με την έννοια αυτή τα προγράμματα της οικονομικής μεταρρύθμισης είναι ανάγκη να διαθέτουν ποικιλία στο περιεχόμενο και πολυμορφία στα μέσα, υπολογίζοντας τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, και όχι να υποτάσσονται στην ομοιογένεια και μονολιθικότητα που επιβάλλουν οι κυρίαρχες πολιτικές και που όχι σε λίγες περιπτώσεις έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές.