Παιδιά και νέοι με τυφλοκώφωση: η επίδραση των παρεχόμενων υπηρεσιών στην ποιότητα ζωής των ίδιων και των οικογενειών τους και η ανάπτυξη των επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων

Abstract

Τα παιδιά και οι νέοι με τυφλοκώφωση είναι ένας περιορισμένος και εξαιρετικά ετερογενής πληθυσμός με σύνθετες και πολύπλοκες ανάγκες. Στο πρώτο μέρος της παρούσας εργασίας εξετάζονται ενδελεχώς όλες οι παράμετροι, που επιτρέπουν τη δημιουργία μίας πλήρους εικόνας για τα χαρακτηριστικά, τις ιδιαιτερότητες και τις δυσκολίες, που συνοδεύουν την εμφάνιση της διπλής αισθητηριακής αναπηρίας σε παιδιά και νέους. Στο δεύτερο μέρος διερευνώνται δύο πολύ σημαντικές πτυχές της ζωής των παιδιών και των νέων με ταυτόχρονη αναπηρία όρασης και ακοής. Η πρώτη αφορά στην επίπτωση που έχουν οι υπηρεσίες, που τους παρέχονται, στη ζωή των ίδιων και των υπολοίπων μελών της οικογένειάς τους. Η ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας δείχνει ότι η υποστήριξη από τους φίλους και το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον, όπως και η ύπαρξη αποτελεσματικής στήριξης και φροντίδας από τους αρμόδιους φορείς επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών και των νέων με τυφλοκώφωση και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ίδιων και των οικογενειών τους. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι νέοι με τυφλοκώφωση στον τομέα της επικοινωνίας και οι εκπαιδευτικές μέθοδοι που έχει εφαρμόσει η σύγχρονη έρευνα για την ανάπτυξη των επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων αποτελούν το δεύτερο ερευνητικό αντικείμενο αυτής της εργασίας. Τα αποτελέσματα των εξεταζόμενων ερευνών δείχνουν ότι η εφαρμογή ειδικών και εξατομικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία των τυφλοκωφών παιδιών και νέων και να μειώσει τα αισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς, που προκαλεί η ιδιότυπη αναπηρία τους. Οι έρευνες που παρατίθενται παρουσιάζουν τη χρήση των απτικών συμβόλων, των χειρονομιών και της τεχνολογίας ως μέσων ανάπτυξης και διευκόλυνσης της επικοινωνίας των τυφλοκωφών παιδιών και νέων. Επίσης, γίνεται εκτεταμένη παρουσίαση ερευνών, που αφορούν στον ρόλο, που μπορούν να διαδραματίσουν οι ενήλικες επικοινωνιακοί συνεργάτες των τυφλοκωφών παιδιών και νέων στην καλλιέργεια των επικοινωνιακών ικανοτήτων τους και στη μεταξύ τους αρμονική αλληλεπίδραση. Καταληκτικά, παρουσιάζεται μία σειρά ερευνών, που αποδεικνύουν ότι η συμμετοχή των τυφλοκωφών παιδιών και νέων σε δραστηριότητες γραμματισμού μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη των επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων και να επιτρέψει την ανταλλαγή εμπειριών με τα άτομα του περιβάλλοντός τους