Υποστήριξη των βασικών ψυχολογικών αναγκών σε μαθητές δημοτικού στο μάθημα της γεωγραφίας: μια βραχεία ψυχοεκπαιδευτική παρέμβαση

Abstract

Η παρούσα μελέτη, βασιζόμενη στη Θεωρία του Αυτοκαθορισμού, σκοπό είχε να εξετάσει κατά πόσο ένα πρόγραμμα παρέμβασης στο μάθημα της Γεωγραφίας με έμφαση στην υποστήριξη των βασικών ψυχολογικών αναγκών των μαθητών/-τριών για αυτονομία, ικανότητα και συσχέτιση μπορεί να επιδράσει θετικά i) στην ικανοποίηση αυτών των αναγκών, ii) στην εσωτερική τους παρακίνηση για το μάθημα, iii) στη ζωτικότητα τους και iv) στο μαθησιακό κλίμα στην τάξη. Επίσης, ένας επιπλέον σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση του ρυθμού ανάπτυξης στα σκορ της πειραματικής ομάδας και ο προσδιορισμός της φάσης της παρέμβασης, κατά την οποία κορυφώνουν τα αποτελέσματά της, όπως και της διαφοράς εντός της ίδιας ομάδας στη μεταβολή όλων των μεταβλητών που προαναφέρθηκαν μεταξύ μαθητών τυπικής ανάπτυξης και μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Η παρέμβαση εφαρμόστηκε σε μαθητές ΣΤ΄ τάξης σε διάστημα εννέα εβδομάδων και οι μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν ήταν: i) μια μέτρηση πριν την παρέμβαση, ii) τρεις επόμενες μετρήσεις ανά τρεις εβδομάδες και iii) δύο μετρήσεις για την αξιολόγηση της διατήρησης των αποτελεσμάτων της παρέμβασης ανά τρεις εβδομάδες μετά το πέρας αυτής. Η ερευνητική μέθοδος περιλάμβανε μια ομάδα ελέγχου, στην οποία δεν εφαρμόστηκε καμία παρέμβαση, προκείμενου να συγκριθούν τα αποτελέσματα της με αυτά της πειραματικής ομάδας. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω ερωτηματολογίου και αναλύθηκαν με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μαθητές που συμμετείχαν στην παρέμβαση βελτίωσαν τον βαθμό ικανοποίησης των βασικών ψυχολογικών αναγκών τους και παρουσίασαν αύξηση της εσωτερικής τους παρακίνησης, της ζωτικότητας τους και της ικανοποίησης τους από το μαθησιακό κλίμα της τάξης. Επίσης, η παρέμβαση είχε θετικά αποτελέσματα όχι μόνο στους μαθητές/-τριες τυπικής ανάπτυξης, αλλά και στους μαθητές/-τριες με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες, στους οποίους σημειώθηκε υψηλότερος βαθμός ικανοποίησης της ανάγκης τους για συσχέτιση συγκριτικά με τους πρώτους. Τέλος, τα αποτελέσματα της παρέμβασης διατηρήθηκαν ή/και αυξήθηκαν μετά το πέρας της παρέμβασης για την πλειοψηφία των μαθητών/-τριών, ανεξάρτητα από τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες.