Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στάσεις και απόψεις εκπαιδευτικών του νομού Λευκάδας.

Abstract

Η εμφάνιση του συνδρόμου της επαγγελματικής εξουθένωσης σε πολλά επαγγέλματα, αλλά κυρίως σε αυτό των εκπαιδευτικών έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Η παρούσα έρευνα υλοποιήθηκε με σκοπό να διερευνήσει τα επίπεδα των τριών διαστάσεων της επαγγελματικής εξουθένωσης (συναισθηματική εξάντληση, αποπροσωποποίηση και προσωπική επίτευξη) των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Λευκάδας και να πραγματοποιηθεί μια σύγκριση μεταξύ αυτών ώστε να διαπιστωθεί ποια από τις δύο αυτές εκπαιδευτικές βαθμίδες συγκεντρώνει υψηλότερα επίπεδα του συγκεκριμένου συνδρόμου. Ένας ακόμη στόχος της έρευνας ήταν να διεξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με την επιρροή που ασκούν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά φύλο, ηλικία, έτη προϋπηρεσίας στην εκπαίδευση, επίπεδο σπουδών και οικογενειακή κατάσταση στην εμφάνιση της επαγγελματικής εξουθένωσης. Για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων έγινε χρήση του ερωτηματολογίου που δημιούργησαν οι Maslach, Jackson & Schwab (1996) και μεταφράστηκε στην ελληνική γλώσσα από τον Κόκκινο (2012), προσαρμοσμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να απαντηθεί από εκπαιδευτικούς. Το δείγμα αποτέλεσαν 120 εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Λευκάδας, κατά τη σχολική περίοδο 2021-2022. Από την ανάλυση των δεδομένων των ερωτηματολογίων που συγκεντρώθηκαν διαπιστώθηκε ότι το εν λόγω δείγμα παρουσιάζει μέτρια προς υψηλά επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης και μέτρια επίπεδα αποπροσωποποίησης. Ως προς την προσωπική επίτευξη η στάση των εκπαιδευτικών ήταν ιδιαίτερα θετική. Συνεπώς, στο υπό μελέτη δείγμα τα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης ήταν μέτρια. Έπειτα, παρατηρήθηκε ότι τα επίπεδα της συναισθηματικής εξάντλησης και των προσωπικών επιτευγμάτων δε διαφέρουν ανάλογα με τη βαθμίδα εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, εν αντιθέσει με τα επίπεδα αποπροσωποποίησης που εμφανίστηκαν υψηλότερα στους καθηγητές από ότι στους δασκάλους. Ως προς το φύλο, στη συνέχεια, δεν υπάρχει διαφορά ως προς τα επίπεδα των προσωπικών επιτευγμάτων. Τα επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης και αποπροσωποποίησης, ωστόσο, εμφανίζονται υψηλότερα στους άνδρες εκπαιδευτικούς σε σχέση με τις γυναίκες. Τα έτη προϋπηρεσίας, η ηλικία και το επίπεδο σπουδών, επιπλέον, όπως διαπιστώθηκε, δεν έχουν κάποια επίδραση σε κάποιο από τα τρία επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης. Βάσει της οικογενειακής κατάστασης επιρροή εμφανίζεται να υπάρχει μόνο ως προς το επίπεδο των προσωπικών επιτευγμάτων, παρουσιάζοντας τους έγγαμους εκπαιδευτικούς να έχουν θετικότερη στάση ως προς τα προσωπικά τους επιτεύγματα εν συγκρίσει με τους άγαμους.