Καταγραφή των στρατηγικών διδασκαλίας λεξιλογίου των ελληνικών σχολικών εγχειριδίων και αξιολόγηση της καταλληλότητάς τους για τη διδασκαλία μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Η παρούσα μελέτη διερευνά τις απόψεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με τις στρατηγικές διδασκαλίας λεξιλογίου, οι οποίες απαντώνται στα γλωσσικά εγχειρίδια του Δημοτικού Σχολείου, ως προς την αποτελεσματικότητά τους για την διδακτική προσέγγιση μαθητών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Για τον σκοπό αυτό, προηγήθηκε η καταγραφή των συγκεκριμένων στρατηγικών, όπως αυτές παρατίθενται στα εν λόγω εγχειρίδια. Στη συνέχεια, επιχειρήθηκε η αποσαφήνιση των στάσεων και των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών, προκειμένου να σκιαγραφηθεί το σύνολο των εφαρμοζόμενων στρατηγικών, με κύριο μέλημα την βέλτιστη υποστήριξη των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες στη γραφή και την ανάγνωση. Για τη συλλογή δεδομένων πραγματοποιήθηκε διανομή κατάλληλα σχεδιασμένου ερωτηματολογίου σε εν ενεργεία εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με το σύνολο των στρατηγικών διδασκαλίας λεξιλογίου που εφαρμόζουν κατά τη διδακτική προσέγγιση μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι από τους 150 εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης που συμμετείχαν στην έρευνα, η πλειονότητά τους διάκειται θετικά απέναντι σε στρατηγικές διδασκαλίας λεξιλογίου όπως είναι η οπτικοποίηση, η διατύπωση ερωτήσεων, η ταξινόμηση των λέξεων με βάση τις ιδιότητές τους, η σύνθεση προσωπικού λεξικού, η χρήση συμφραζόμενων, η δραματοποίηση, η αξιοποίηση παιγνιδιών, σταυρόλεξων, κρυπτολέξων και σημασιολογικών χαρτών, η παράθεση της ετυμολογίας των λέξεων, η δημιουργία παράγωγων ή σύνθετων λέξεων και η διαμόρφωση πιθανών προτάσεων. Παράλληλα, η στάση των εκπαιδευτικών με επιμόρφωση στην Ειδική Αγωγή διαφοροποιείται από εκείνη των συναδέρφων τους χωρίς σχετική κατάρτιση, όσον αφορά τη χρησιμότητα των εφαρμοζόμενων στρατηγικών. Συμπερασματικά, η επιλογή κατάλληλων στρατηγικών διδασκαλίας λεξιλογίου, εκ μέρους των εκπαιδευτικών, καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική για την εφαρμογή τους σε μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες. Προκειμένου να καταστεί επιτυχής η συμπερίληψη των συγκεκριμένων μαθητών στην γνωσιακή κατάκτηση του λεξιλογίου, κρίνεται απαραίτητη η ενσωμάτωση ποικίλων καινοτόμων στρατηγικών, ικανών να υποστηρίξουν την προσπάθεια των μαθητών αυτών, με σεβασμό στο σύνολο των αναγκών και των ιδιαιτεροτήτων τους.