Το χιούμορ ως εκπαιδευτικό εργαλείο

Abstract

Παρά την αλληλοεπικάλυψη ιδεών δεν έχει συσταθεί μια κοινή θεωρία για το κωμικό. Εντούτοις, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως το κωμικό και το γέλιο είναι ζωτικής σημασίας στη ζωή του ανθρώπου τόσο σε ατομικό επίπεδο (βιοψυχολογία, ομοιόσταση), όσο και σε κοινωνικό (σύναψη σχέσεων, επιβίωση μιας κοινωνίας). Οι ευεργετικές αυτές επιδράσεις του κωμικού έχουν ήδη κινήσει το ενδιαφέρον εκείνων των ερευνητών οι οποίοι προσπαθούν όχι μόνο να καταλάβουν τους μηχανισμούς μάθησης του ανθρώπου και πιο συγκεκριμένα του μαθητή, αλλά και να βρουν αποτελεσματικότερες διδακτικές μεθόδους. Αν και οι έρευνες διδακτικών μεθόδων με τη χρήση του κωμικού φέρουν αντιφατικές ενδείξεις, αυτό δε μειώνει την καταλυτική επίδραση του στην ανθρώπινη βιοψυχολογία. Δεδομένου ότι η αίσθηση του χιούμορ αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της ιδιοσυγκρασίας του ατόμου το οποίο είναι επηρεασμένο από διάφορους παράγοντες, όπως οι προσωπικές εμπειρίες και πεποιθήσεις, το κοινωνικό υπόβαθρο, η εθνικότητα κ.α., η αίσθηση του χιούμορ δεν μπορεί να οριστεί ή να μετρηθεί. Σε συνδυασμό με τις διαφορετικές ενεργοποιήσεις, αρχικά σε βαθμό νευρωνικών δικτύων, και έπειτα σε βαθμό γνωσιακών ικανοτήτων οι οποίες προκαλούνται από τα διάφορα ήδη κωμικού (ανέκδοτο, σαρκασμός, σάτιρα/κωμωδία, καρικατούρα) το χιούμορ καθίσταται ένα ζήτημα περίπλοκο το οποίο είναι δυνατό να μην επιδέχεται μόνο ένα τρόπο ερμηνείας και αποκωδικοποίησης. Επίσης, στις προαναφερθείσες έρευνες δεν υπήρξε ομοιογένεια ούτε ως προς τη θεματική του διδακτικού περιεχομένου, ούτε ως προς το ακαδημαϊκό επίπεδο (σχολείο, πανεπιστήμιο). Πιθανότατα το κάθε διδακτικό πλαίσιο να χρειάζεται μια διαφορετική εφαρμογή του κωμικού. Με άλλα λόγια, η πολυπλοκότητα του ζητήματος αυτού δεν καθιστά αδύνατο την εύρεση μιας ή περισσοτέρων λύσεων οι οποίες θα καταστήσουν τις διδακτικές μεθόδους πιο στοχευμένες και πιο αποτελεσματικές. Ο στόχος της παρούσας εργασίας είναι διττός. Πιο αναλυτικά, αυτή η εργασία αποσκοπεί στην ανάδειξη της φυσικότητας της χιουμοριστικής συμπεριφοράς του ανθρώπου και ταυτόχρονα, έχοντας ως γνώμονα το παραπάνω γεγονός, στοχεύει στην αποδοχή του χιούμορ στο σχολικό περιβάλλον και της χρήσης του ως διδακτικό εργαλείο. Με τη βοήθεια, λοιπόν, της Νευροεπιστήμης και τις γνώσεις, οι οποίες προσφέρονται από τα ερευνητικά δεδομένα αυτού του τομέα, σχετικά με τις εγκεφαλικές και γνωστικές διεργασίες, είναι εφικτό το χιούμορ ως διδακτικό εργαλείο να εφαρμοστεί ακόμη πιο αποτελεσματικά στην εκπαίδευση.